Aantal arrestaties voor rijden onder invloed stijgt: 'Ik ben mijn baan en huis kwijtgeraakt'

Als wordt gekeken naar het totaal aantal overtredingen voor rijden onder invloed per 10.000 inwoners, staat Dordrecht in de regio op plek 3. In de gemeente Nissewaard zijn dit tot en met mei per 10 duizend inwoners de meeste automobilisten gepakt voor het rijden onder invloed (alchohol en/of drugs). Daarna volgt Rotterdam. Volgens justitie zijn het vooral de recreatieve gebruikers die door de mand vallen.

Neem Julia (25). Zij wordt in Rotterdam aan de kant gezet en heeft tien keer meer dan de wettelijk toegestane hoeveelheid amfetamine in haar bloed. Ook heeft ze GHB gebruikt: de waarde is acht keer hoger dan toegestaan.

“Het was een slechte periode in mijn leven. Ik kon niet met de dingen omgaan", zegt de zwangere vrouw vijftien maanden later tegen de rechter. “Ik had geen werk, ging naar feestjes: zo ben ik erin gerold. Ik schaam me voor wat ik heb gedaan. Het heeft me niets goeds gebracht.” Ze krijgt een taakstraf van 28 uur en 6 maanden voorwaardelijke rijontzegging.

Achilles Damen (1961) is officier van justitie bij parket CVOM (Centrale Verwerking Openbaar Ministerie), het OM-onderdeel dat onder meer de verkeerszaken behandelt. Een groot team officieren ontmoet wekelijks de verdachten die als automobilist onder invloed zijn gepakt.

“Het merendeel van wat we zien zijn de recreatieve gebruikers van alcohol en verdovende middelen. Mensen met onvoldoende kennis over wat het doet met de rijvaardigheid of onvoldoende daarbij stil staan. Uiteraard zitten er echt wel enorm tragische gevallen tussen. Mensen die zwaar verslaafd zijn. Maar het merendeel is echt als gevolg van recreatief gebruik.”

Zoals Johnny (30). Hij wordt op Nieuwjaarsdag in Ridderkerk door de politie gecontroleerd omdat hij te hard rijdt. Uit zijn bloedtest blijkt dat hij meerdere grenzen heeft overschreden. MDMA, THC en alcohol worden aangetroffen.

“Ik had een leuk feestje gehad. Daarna ben ik gaan slapen", legt hij vijf maanden nadien uit aan de rechter. “Toen ik wakker werd voelde ik me fit genoeg om naar huis te rijden. Ik baal ervan. Als ik mijn rijbewijs kwijtraak, kost het me mijn baan.” Uitspraak van de rechter: 40 uur taakstraf en 9 maanden rijontzegging, waarvan 6 maanden voorwaardelijk.

“Wat je toch veel ziet, zijn de feestbeesten", vertelt Achilles Damen, officier van justitie. “Cocaïne combineren met pilletjes, met alcohol. Dan weer blowen om toch nog te kunnen slapen. Echt enorme cocktails.”

Het festivalseizoen is alweer een tijdje aan de gang. Damen: “Veel festivals hebben ook een camping. Maar als het vijf uur in de ochtend is en je hebt flink ingenomen en je gaat om negen uur rijden, dan hoef je geen deskundige te zijn om te weten dat de stof nog ruim in de persoon is. Niet alleen de drugs, ook de alcohol is er nog.”

Willem (27) wordt eind december in Capelle aan den IJssel aangehouden door de politie. Hij heeft al een strafpunt op zijn rijbewijs. Deze keer heeft hij een te hoog THC-gehalte in zijn bloed. “Ik rookte twee, drie blowtjes op die avond. Dat deed ik om emoties te onderdrukken”, legt hij aan de rechter uit.

“Ik ben mijn baan en mijn huis kwijtgeraakt. Ik ben stom geweest. Maar het heeft me wel iets gebracht. Ik ben van de drugs af. Ik heb een nieuwe baan. Daar heb ik mijn rijbewijs voor nodig.” Hij krijgt een boete van 1000 euro + 6 maanden voorwaardelijke rijontzegging. Omdat het zijn tweede strafpunt is, moet Willem wel opnieuw zijn rijbewijs halen.

Zo'n reguliere blower wordt door justitie vrij veel gezien. “Mensen die aan het eind van de dag, voordat ze gaan slapen één of twee blowtjes roken. Als ze de volgende dag gecontroleerd worden, in de ochtend of in de middag, dan is de gemeten THC-waarde in het bloed niet torenhoog. En ze zeggen ook: ik ben niet meer stoned, dus ik kan prima rijden. Maar dan zitten ze nog ruim boven de drie microgram die de wet daarvoor aangeeft.”

“Dat is ook altijd ons verhaal: weet wel dat juist die stof lang blijft hangen. Amfetamine, beter bekend als speed, ook", legt Damen uit. “Er blijft een restwaarde in je systeem zitten, zonder dat je daar nou echt veel last van hebt. Denk je. Terwijl uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat als de stofwaarde in het bloed boven die drempel zit dan heeft dat gewoon een negatieve invloed op de rijvaardigheid. Hetzij dat je traag reageert, hetzij dat je toch te snel beslissingen neemt. Of denkt van: deze kan ik hebben, ik kan ervoor langs. Dat kan dus niet.”

Bij alcohol is het ook ‘eenvoudiger’ om in te schatten wat het met je als bestuurder doet. Damen: “Bij drugs, anders dan bij alcohol, zijn geen gestandaardiseerde volumes. Alcohol is alcohol en we weten per soort drankje hoeveel alcohol daarin zit. Als ik een glas bier neem, weet ik hoeveel alcohol daar in zit.”

“Maar als jij een pilletje koopt, of een blowtje draait, of een lijntje speed of coke snuift... Wat je exact binnenkrijgt weet je niet, want je kent ook het precieze product niet. Dus is het voor de gebruiker om te bepalen: kan ik alweer veilig aan het verkeer deelnemen?”

Dirk (36) dacht van wel. Hij werd net voor Kerstmis in Vlaardingen door de politie gecontroleerd. Hij bestuurde een bestelbus met een combinatie van cannabis, cocaïne en alcohol in zijn bloed. Wat betreft de cannabis (5x hoger) en cocaïne (6x hoger) had hij de grenzen van de wet duidelijk overschreden.

“Ik had al een blowtje genomen. Toen vroeg die kennis of ik de auto kon omwisselen. Dat heb ik gedaan. Ik nam nog twee shotjes. Om de boel te levellen heb ik nog wat coke genomen. Dom! Ik heb PTSS. Ik heb mijzelf vaker in de coke verloren. Het spijt mij. Dit hoort niet", verklaart hij vijf maanden nadien op de rechtbank. Uitspraak: Een taakstraf van 40 uur en 9 maanden rijontzegging, waarvan 6 maanden voorwaardelijk.

“Dat is overigens een killer, alcohol en cocaïne", weet officier van justitie Damen. "Jouw gevoeligheid voor alcohol wordt behoorlijk lager, in ieder geval wat je zelf ervaart, door de invloed van de cocaïne. Iemand heeft bijvoorbeeld een fles whisky op. Maar als je maar snuift, dan blijf je gewoon actief. Maar als de cocaïne is uitgewerkt dan komt die fles whisky. Die komt ineens. Bam!”

Wat iemand ook heeft misdaan in het verkeer, tijdens een rechtszaak worden alle omstandigheden – zoals uit genoemde voorvallen blijkt - meegewogen.

Damen: “Ik zeg dan: je hebt nu een keuze gemaakt die gewoon hartstikke link is. Maar ik snap hem wel en ik zie ook jouw bijzondere omstandigheden. Ik zie ook je financiële situatie of je noodzaak om over een rijbewijs te beschikken. Daar gaan we dan iets mee doen, of soms ook niet.”

Het is een aanpak die de senioren op het parket de jongere collega's proberen mee te geven. “We hebben de wet, we hebben de richtlijnen, maar je hebt ook nog de mens die daar zit. En daar moet je iets mee. Dat is ook onze opdracht.”