Moeder Hanna is iets te laat op onze afspraak. Geen probleem natuurlijk, maar de reden is wel het vermelden waard. In alle vroegte ging vandaag de bel. Er stond een bezorger met een verjaardagsontbijtje voor de deur. Het bleek een verrassing van een groep meelevende ouders op Facebook. Daarom geen haastig gesmeerde boterham op deze schooldag, maar jus d'orange en lekkere broodjes. Er viel wat te vieren: Lily's verjaardag van vijftien jaar.
En dat was nog niet alles. De postbode bracht al tientallen kaarten. Een meisje aan de andere kant van het land maakte spontaan een armbandje voor Lily. Er waren cadeaus. En dat allemaal van mensen die het gezin helemaal niet kende. Ze reageerden allemaal op een oproep op de sociale media. Lily's verhaal bleek voor veel ouders, kinderen en professionals invoelbaar: het kan eigenlijk iedereen overkomen en het gebeurt helaas ook veel vaker dan je denkt.
"Het was eigenlijk een rotvakantie, maar vanochtend straalde ze", zegt Hanna als ze goed en wel zit. De leuke attenties voor haar verjaardag waren zeer welkom bij de dochter des huizes. De zomer liep namelijk anders dan gepland voor het gezin, omdat het buitenlandse vakantiepark failliet bleek. En ze hadden nu juist zin om even goed afstand te nemen van de heftige tijd die ze doormaakten.
Thuis in Dordt sloeg de verveling soms toe. En bleek het oude leven toch nog best dichtbij. Heel gek was dat niet. Jong of oud, je ziet het bij bijna iedereen die een punt zet achter drugs. Een terugval, oude vrienden die je mist of de spanning en sensatie die ineens weg zijn.
Van de verjaardagskaartjes, taart en ontbijt terug naar een belangrijk moment een paar maanden geleden. Toen Lily in een kliniek werd opgenomen, wist Hanna definitief dat de situatie veel verder ging dan wat onschuldige puberexperimenten.
Ze ging op onderzoek uit. Praatte met haar dochter, praatte met andere mensen en zocht rond op de sociale media. Ze vond een foto van de jonge twintiger van wie Lily drugs kreeg om te verkopen en te gebruiken. Ze achterhaalde ook zijn adres.
Hanna: "Ik ben in de buurt van zijn huis gaan posten. Eerst gebeurde er niks, maar na ongeveer een uur zag ik een jongen naar buiten komen, met een schoudertasje. Ik herkende hem van de foto."
"Hij keek om zich heen en bleef vervolgens een poosje hangen in een steeg. Toen liep hij door en volgde ik hem op een afstand. Hij ging naar een plek waar veel jongeren zaten. Ik herkende een aantal van hen van het Instagramaccount van mijn dochter waar het vaak over drugs ging. Toen wist ik genoeg."
Excuses
Dordrecht is een stad van 120.000 inwoners, maar tegelijkertijd ook een dorp. De vader van Lily bleek de vader van de jonge dealer te kennen. Hanna belde de vader op die liet weten zich grote zorgen te maken. Zijn zoon is 'ontspoord', zei de man. Hij zou met hem gaan praten. Leverde dat niets op, dan moest hij desnoods opgepakt worden.
Even later rinkelde Hanna's telefoon. Het was de dealer zelf. "Ja, ik heb je dochter drugs verkocht, zei hij. Het speet hem. Hij bood me ook excuses aan. Ik heb gezegd dat hij helemaal moest stoppen. Je moet niet meer aan minderjarige kinderen verkopen, zei ik letterlijk. Als hij het niet deed, een ander het wel zou doen, reageerde hij. Dat vond ik teleurstellend om te horen. Ik concludeerde eigenlijk dat alles gewoon zou doorgaan."
Dat is ook de reden waarom Hanna het belangrijk vindt om nu haar verhaal te delen. Ze maakt zich zorgen over jongens en meiden die niet goed in hun vel zitten, die buiten de boot vallen, die zoekende zijn, gevoelig zijn voor geld, status en complimenten, die thuis problemen hebben of om andere redenen dingen doen waar ze problemen door krijgen. Drugs gebruiken, drugs verkopen, maar ook online naaktfoto's en filmpjes verkopen of bijvoorbeeld geld aannemen van veel te oude vriendjes met dubieuze bedoelingen.
Geen andere keuze: aangifte
Hanna heeft al een tijdje goed contact met de wijkagent en voelt zich door haar gesteund. Ze maakt regelmatig melding van de ontwikkelingen, maar is nog niet overgegaan tot aangifte. Dit is het moment, zegt de agente. Nu is het tijd om alles zwart-op-wit te zetten, het is tijd om in te grijpen en de zaak voor te leggen aan justitie.
"Het was een grote stap om naar het bureau te gaan, maar ik heb hem gezet. Zonder Karin, de wijkagent, had ik dat niet gedaan en was het gewoon doorgegaan. Ze is heel belangrijk voor me."
Hanna denkt daarbij niet alleen aan haar eigen dochter. "Dat hij niet meer aan Lily zou dealen was voor mij niet voldoende. Ik maakte me echt zorgen. De meeste meiden die ik ken uit de groep van mijn dochter zijn minderjarig en gebruiken volop harddrugs. Ik vraag me nog steeds af hoe ze dit betalen? Wat moeten ze hiervoor doen? Ik wil echt dat deze groep wordt geholpen. Het was misschien gevaarlijk, maar ik zag geen andere keus."
Ze ondernam actie en meldde zich op een donderdag om acht uur op het bureau om die avond gedetailleerd het hele verhaal te vertellen, van begin tot eind. Het heftige half jaar dat achter haar ligt.
Vrienden kwijt geraaktLily's verjaardag: haar verrassingsontbijtje smaakte heerlijk. Ze verdiende het, want tijdens de zomer had ze meerdere urinecontroles gehad.
"Die waren allemaal goed. Wel kwam ze één keer aardig dronken thuis. En dat toont zo'n test dan weer niet aan", zegt Hanna. Gezien de voorgeschiedenis was het even schrikken, maar het bleef bij deze keer.
Het doet wel pijn dat Lily veel vrienden is kwijtgeraakt. "De meesten hebben haar verstoten", zegt haar moeder. "Daar had ze het vaak ook heel gezellig mee. Het was natuurlijk allemaal te heftig, maar ook leuk onderling.
Niet alle mensen uit de groep van Lily konden de stap van Hanna waarderen. "We hebben door de aangifte ook bedreigingen thuis gehad." De politie onderneemt namelijk actie aan de hand van Hanna's verhaal.
DepressiefHanna wijkt niet. Ze staat achter haar aangifte. En die is niet zonder resultaat. De jongeman wordt nu officieel verdacht van het verstrekken en verkopen van drugs aan minderjarigen en zit meerdere dagen vast. Hij zal hoogstwaarschijnlijk later dit jaar voor de rechter verschijnen.
In één klap een groot deel van je vriendenclub kwijt doet wat met een 14-jarige. Lily verveelt zich. Ze voelt zich soms depressief. Nu de spanning en sensatie van dealertochtjes en de 'chill' van de kalmerende middelen weg zijn, lijken de dagen vaak leeg en moeilijk in te vullen.
Ze blowt soms, wordt tegen het einde van de vakantie duidelijk. De vrienden die zijn overgebleven trekken toch weer aan haar. Hanna raakt daarvan flink in de stress, maar weet dat ze haar dochter niet permanent thuis kan houden.
Na het verschijnen van het eerste verhaal over Lily wordt duidelijk dat er veel meer jongeren in haar situatie zitten. Binnen en buiten Dordrecht. Mensen die hetzelfde meemaken of meemaakten delen hun eigen verhaal en therapeuten en jongerenwerkers herkennen de situatie uit de dagelijkse praktijk. Ook een directeur van een grote scholengemeenschap buiten de regio reageert: "Ik lees hier wat ik in mijn eigen omgeving helaas veel te vaak zie gebeuren."
Hij denkt dat zeker de helft van zijn leerlingen in sommige klassen wel eens blowt. Meerdere leerlingen zouden, vaak onder druk, handelen in harddrugs. "En dan heb ik het ook over rijkere 'hockeygezinnen'. Dit gaat door alle lagen van de samenleving. Ik maak me er echt zorgen over. Als criminelen deze jongeren eenmaal 'binnen hebben', wie weet wat ze ze laten doen?"
Ook wijst de schooldirecteur op het alsmaar stijgende thc-gehalte, de werkzame stof in wiet en hasj. "Dat is tegenwoordig een ander verhaal dan vroeger. Het is gewoon zwaar spul."
Hij zegt met man en macht te zoeken naar een oplossing, maar zo makkelijk is die niet te vinden. Het zijn kleine stapjes. Opmerkelijk in zijn verhaal: "Soms zegt een jongere tegen me: 'Maar als ik ermee stop, ben ik al mijn vrienden kwijt'."
Buitenshuis wonen
Naast steun en herkenning stonden er op de sociale media ook tientallen reacties vol onbegrip en verwijt op het eerdere artikel, vertelt Hanna. "'Aanpakken zo'n kind. En: waar zijn die ouders dan?' Maar geloof me: we hebben alles geprobeerd. Ook heel streng en boos zijn. Ik weet zeker dat het echt compleet uit de hand zou zijn gelopen als ik deze zomer niet had ingegrepen."
Ook Hanna worstelt soms met wat ze moet doen. Ze is blij als er leuke, nieuwe vrienden in beeld zijn. Maar als die een paar jaar ouder zijn dan Lily, twijfelt ze toch. Ze nodigt ze uit, houdt contact en probeert de situatie in de gaten te houden.
Het lijkt gelukkig allemaal leuk en prima. Lily is een lief en gevoelig meisje dat een eigenzinnige kant heeft. Niet het 'standaard-type' dat met een grote groep gaat korfballen of vooral aanjaagt achter de laatste kledingmode.
Is er misschien toch iets wat ze zich verwijt? Hanna: "Soms denk ik wel eens: 'Had ik na de eerste signalen maar doorgedrukt en Lily een jaar lang buitenshuis begeleid laten wonen. In een andere stad, dat had haar misschien weggehouden bij die groep'. Maar het is nu zoals het is. Gelukkig heeft ze zelf besloten dat ze dit niet wilde. Het gaat de goede kant op, maar wel met pieken en dalen."
"Het blowen bezorgt me wel stress. Soms kunnen we er goed over praten en is ze lief en leuk en kletst ze honderduit. En dan kan er weer nauwelijks goedemorgen af en is alles onbespreekbaar. Maar aan de andere kant: het is en blijft natuurlijk ook gewoon een puber."
Dit is een artikel van onze mediapartner Rijnmond.
Binnenkort lees je op deze site meer over drugsgebruik onder jongeren in Dordrecht. Wie zijn ze en waarom doen ze het? De namen van Lily en Hanna zijn gefingeerd. Hun identiteit is bekend bij de redactie. Reacties en tips zijn welkom via maurice.laparliere@rijnmond.nl 
