Lily (17) zit in de afkickkliniek, maar slikt XTC - en ze komt er maar niet vanaf

"Ze is moe en gespannen, ik zie het aan haar oogjes", zegt Hanna. Dochter Lily is net met haar beveiliger aangekomen op de rechtbank. De 17-jarige kon vannacht niet slapen van de zenuwen. De beveiliger is er om te voorkomen dat ze wegloopt. Als Lily naar de wc gaat, gaat hij mee. Niet dat ze vandaag ontsnappingsplannen heeft, maar dat zijn nu eenmaal de regels. Ze is door de rechter onder toezicht gesteld.

Voor de rechtszaal wipt de tiener op en neer van de zenuwen. Ze heeft een brief aan de kinderrechter geschreven. Ze wil een normaal leven. Gewoon naar buiten wanneer ze dat wil. Niet meer de hele dag opgesloten worden op haar kamer. Ze wil haar zieke oma bezoeken. Ze hoopt dat dat leven na vandaag begint.

De bode zegt dat het gaat beginnen. Lily gaat alleen de rechtszaal binnen, haar moeder blijft nog eerst buiten. Binnen pakt de tiener haar telefoon en leest voor:

“Beste rechter, ik heb geen motivatie meer. Ik zit op de groep in een negatieve spiraal, met slechte invloeden. Ik voel me hier opgesloten en ik heb geen doel om aan te werken.”

“Als ik thuis ben heb ik een doel om clean te blijven en me leven te verbeteren. Mijn daden zijn niet recht te praten. Maar ik word hier niet beter. Ik word hier alleen maar slechter.”

Een uur eerder rijden Hanna en ik vanuit Dordrecht naar Rotterdam. Hanna heeft gemengde gevoelens over het bezoek aan de rechtbank. Aan de ene kant is ze blij om haar dochter weer te even zien. Maar ze is ook bang dat er weer geen echte oplossing komt. Dat de Ondertoezichtstelling (OTS) - daarover gaat het vandaag - wordt verlengd zonder gerichte hulp. “Het is wachten tot ze naar de klote gaat. Dat ze straks een junk is”, zegt Hanna tegen me.

Dat zijn harde woorden. Ik ken Lily als een lief meisje. Op de basisschool het beste maatje van mijn eigen zoon. In februari zag ik Lily voor het laatst in de rechtbank van Dordrecht. In de problemen, maar nog altijd dat goede, zachte hartje. Maar wat we op het schoolplein al een beetje vreesden is uitgekomen: Lily is lief, maar ook kwetsbaar en beïnvloedbaar. Vooral met verkeerde types om haar heen.

“Ik ben bang dat ze een Leger des Heils-meisje wordt", zegt Hanna. "Daar blijven is niks. Maar een alternatief is er niet.” Vanwege de OTS mag Lily niet zomaar weg uit de inrichting waar ze nu zit. Volgens moeder en dochter zijn er daar veel drugs en is er geen goede behandeling. In Dordrecht zei de rechter: "We gaan je daar weghalen". Maar er is nergens plek.

Hanna heeft al van alles geprobeerd en zag het telkens weer fout gaan. Er was crisisopvang in Rotterdam en ze regelde zelf een maandenlang verblijf in een kliniek in Brabant. Het hielp allemaal even, maar dan viel Lily thuis toch weer terug. "Het klinkt misschien zwak, maar met haar vader kan ik haar niet de zorg geven die ze nodig heeft", zegt Hanna.

Hanna is boos en wanhopig over het gebrek aan structurele hulp. Urinecontroles in de gesloten instelling waar Lily nu zit, wijzen op regelmatig drugsgebruik. Hanna vindt dat de instelling te weinig doet om drugsgebruik te voorkomen: "Ze hoeft maar met één vinger te knippen en ze heeft drugs. Je verwacht toch dat je kind daar veilig is.", zegt ze.

“Er is nu heel veel XTC op de groep”, zegt Lily zelf na de zitting in Rotterdam. “Er was van de week nog iemand helemaal aan het ‘spacen’. De XTC smokkelen ze binnen.” Dat zou gebeuren door jongeren die naar buiten mogen en door hun bezoekers.

In de auto vertelt Hanna waarom ze denkt dat haar dochter middelen als cocaïne, XTC, lachgas, ketamine en kalmeringstabletten blijft gebruiken. "Gevoeligheid voor verslaving zit helaas in de familie", zegt Hanna. "Mijn broer is verslaafd aan alcohol. Toen hij laatst 's om half tien ochtends vroeg op bezoek was bij onze doodzieke moeder, had hij al twee halve liters bier op en een boodschappentas met blikjes bij."

Ze gaat verder. "Ik weet het ook van mezelf. Als ik teveel drink, maakt mijn partner dit gebaar." Ze haalt haar hand snel langs haar keel. "Dan weet ik dat de grens is bereikt." Ze wil zeggen: stoppen of je gaat eraan. Ze houdt maat en strijdt nu voor haar dochter en andere jongeren uit Dordrecht die geen goede hulp krijgen. Daar is ze elke dag mee bezig. Ze zegt dat ze daarbij veel steun krijgt van hun gezinsvoogd.

"Voor jongeren met complexe problemen is er gewoon te weinig hulp. De weg naar volwassenheid is soms lang. Een kind kan niet altijd zelf alle verantwoordelijkheid aan", zegt de advocaat van Lily over wat hij regelmatig ziet. "Maar de hulpverlening heeft graag maximaal één overzichtelijk probleem. De wachtlijsten zijn lang. Het trieste is: vaak krijg ik later opnieuw met deze jongeren te maken. Maar dan vanwege een strafbaar feit. Vaak begint het met winkeldiefstal."

De rechter is in Rotterdam best streng voor Lily. Ze neemt het haar kwalijk dat ze is weggelopen uit de inrichting. "Om half zeven 's ochtends stond ze bij mij voor de deur”, vertelt Hanna daarover. “Helemaal onder de cocaïne. Ik heb haar eten gegeven en in bed gelegd. Die avond hebben haar vader en ik haar terug naar de groep gebracht.”

De dag van de 'ontsnapping' mocht Lily naar haar doodzieke oma in het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam. Ze heeft een hechte band met haar oma. Lily schrok ervan hoe het slecht het ging en reisde door naar dealers in Dordrecht. Toen er bij een ander bezoek aan opa en oma thuis een trein uitviel, raakte ze ook van slag en kwam veel te laat terug. Dat bedoelt Lily onder meer als ze tegen de rechter zegt dat haar daden niet goed zijn te praten.

"Op mijn huidige plek, blijf ik gebruiken", zegt Lily in februari tegen me in de rechtbank van Dordrecht. "Daar val ik terug in gebruik. Alsof je elke dag een gratis waardebon krijgt aangeboden."

Toen het beter ging en ze vorige klinieken mocht verlaten, was er te weinig nazorg voor Lily, vertelde Hanna eerder. Na verloop van tijd ging het weer net zo hard mis. "Dat zag ik in haar ogen en merkte ik aan haar gedrag. Ze ging dingen verbergen voor me. Dan wist ik eigenlijk al genoeg."

In Rotterdam verlengt de kinderrechter het toezicht met een maand. Ze drukt Hanna en de voogd van Lily op het hart dat het deze maand moet gebeuren met het vinden van een geschikte plek. Lily wordt binnenkort achttien. Tot nu toen waren er veel afwijzingen. “Ik ga vandaag alles op alles zetten", zegt Hanna op de terugweg. "Ik ga iedereen bellen. Alle zorgverleners, alle instellingen voor begeleid wonen. Allemaal."

"26 juni mag ze eruit", zegt Hanna tegen haar vader als die belt. "Als ze geen fouten maakt. Dus niet weglopen, op tijd thuis zijn en niemand in de stress laten zitten. Ze krijgt nu langzaam meer vrijheden. Loopt ze weg, dan blijft ze er nog een paar maanden zitten. Tot haar achttiende."

Die avond belt me Hanna op. Ze is blij. Haar nieuwe belronde heeft misschien succes. Een gespecialiseerde instelling heeft waarschijnlijk een behandelplek. En ze zou onder begeleiding op kamers kunnen gaan wonen. Dan kan Lily misschien eindelijk doen wat ze al zo lang wil: samenzijn met haar vriendin en gaan werken in de horeca.

Een week later komt er weer een telefoontje. Tijdens haar eerste weekendverlof is Lily verdwenen. Opa, vader en de politie zoeken in het centrum van Dordrecht. Moeder wacht thuis tot ze misschien toch weer komt.

Dit was een verhaal van mediapartner Rijnmond.

*De namen van Lily en haar moeder zijn gefingeerd.