Middeleeuwse Dordtenaren met botbreuk onder de scanner voor de wetenschap

Celine Jacqueroud is Française, spreekt vanwege haar functie als onderzoeker een aardig woordje engels en werkt voor de McMaster universiteit in Hamilton, Canada. Ze combineert archeologie met geneeskunde in de wetenschapsdiscipline die de naam bio-archeologie draagt. Voor haar promotieonderzoek was ze op zoek naar een groot aantal botten met deels geheelde botbreuken, om te analyseren hoe het herstelproces in de middeleeuwen verliep en hoe de slachtoffers de breuken op hebben gelopen.

De onderzoekster selecteerde samen met de Dordtse archeologe en conservator Deborah Paalman zestig botten met breuken, afkomstig van veertig verschillende Dordtse monniken en burgers. Via een contact op de universiteit, die eerder met Paalman had gewerkt, kwam ze terecht in Dordrecht. Met de conservator van het archeologisch archief van de gemeente Dordrecht als medestander was het voor Celine de perfecte mogelijkheid om haar onderzoek uit te voeren, al was er nog wel het één en ander waarin de dames van mening verschilden.

Oorspronkelijk was het plan namelijk om de beenderen in Canada te scannen, maar daar stak Paalman een stokje voor. De risico’s van het kwijtraken of beschadigen van de collectie waren te groot. Dus werden de botten naar het Albert Schweitzer ziekenhuis gebracht, waar er per bot een aantal röntgenfoto’s werd gemaakt. Bij grotere botten werd er ook nog een CT-scan gemaakt.

De botten kwamen van een opgraving in de Dordtse binnenstad die ruim veertig jaar geleden plaatsvond op de hoek van de Voorstraat en de Visstraat. Die locatie, onder Dordtenaren bekend als oude locatie van de Xenos en Albert Heijn, werd heringericht na een brand in meubelzaak Buytink op 29 maart 1982. Van de plek was al bekend dat daar het middeleeuwse Minderbroederklooster heeft gestaan. Voorafgaand aan de herontwikkeling van het gebied zijn daarom tussen 1982 en 1985 door de toenmalige Rijksdienst voor Oudheidkundig Bodemonderzoek (ROB) opgravingen uitgevoerd.

Naast het klooster lag een klein kerkhof, de gescande botten zijn daaruit afkomstig. Van het Dordtse kloostercomplex zelf is historisch weinig bekend. Uit korte beschrijvingen in verschillende historische documenten kan opgemaakt worden dat het klooster bestond uit drie panden en de kerk. In de panden waren de refter (eetzaal), een dormitorium (slaapzaal), de kamers van de broeders, de presidentskamer, de bibliotheek en vertrekken voor de dagelijkse huishouding aanwezig.

Voor de werknemers van de Radiologieafdeling op het ASz komt het niet vaak voor dat ze scans maken van eeuwenoude botten. De afdeling is enthousiast om mee te helpen en het is druk in de röntgenruimte als de botten worden gescand. Één van de radiologen ziet een mogelijkheid om de krachten te bundelen: “Met onze kennis van de botbreuken en de geneeskunde kunnen we de onderzoekster misschien nog een handje helpen bij de analyse. Voor ons is het natuurlijk leuk dat we met middeleeuwse botten mogen werken en bijdragen aan de geschiedenis van de stad."

Voor Celine is alle aangeboden hulp fijn, maar om te promoveren aan de universiteit zal ze een groot deel van haar onderzoek toch echt zelf moeten uitvoeren en beschrijven. Ze krijgt in de loop van deze week alle foto’s en scans aangeleverd vanuit het Albert Schweitzer. Wanneer ze haar promotieonderzoek afrondt kon de onderzoeker op maandagavond nog niet vertellen.

Bekijk hieronder de reportage die RTV Dordrecht bij het ziekenhuis maakte.