Van Hoogstraten, één van de belangrijkste leerlingen van Rembrandt, maakte het unieke portret van zijn opdrachtgever, sir Norton Knatchbull, in 1667. Het schilderij is door het museum aangekocht met steun van de Vereniging Rembrandt, het Mondriaan Fonds en de Bedrijfsvrienden Dordrechts Museum.
De veelzijdige Van Hoogstraten is als kunsttheoreticus van bijzondere betekenis voor de Hollandse schilderkunst van de 17de eeuw en onze kennis van zijn leermeester Rembrandt. Daarnaast streefde hij in Wenen, Rome, Regensburg en Londen een 'Europese carrière' na en werd hij in de hoogste kringen geëerd. Het Portret van Sir Norton Knatchbull, dat ontstaan is tijdens zijn Engelse periode (1662-1667), is zijn grootste en meest ambitieuze portret dat prachtig getuigt van die internationale loopbaan.
Rembrandt zelf schilderde in zijn loopbaan slechts drie portretten (waaronder Marten Soolmans en Oopjen Coppit, te zien in het Rijksmuseum) op levensgroot formaat, en Frans Hals maar één. Het levensgrote staande portret van Verstraten is dan ook zeer uniek in Nederland.
Peter Schoon, directeur van het Dordrechts Museum, noemt de aanwinst 'alleen al door het grote formaat een eyecatcher in de Rembrandtzaal' en benadrukt: 'Er was nog geen 17de-eeuws ten voeten uit portret in de collectie aanwezig. Ik hoop dan ook dat het levensgrote portret het publiek zal aanspreken en welkom zal heten. Het portret is zo opgehangen dat bezoekers hem al van een afstand zien staan. Echt een opvallend portret, een nieuw icoon voor het museum.'
Het portret heeft een indrukwekkende herkomst. Het werd vorig jaar geveild met de Mountbatten familie collectie bij Sotheby's in Londen en komt uit het bezit van Patricia, 2nd Countess Mountbatten of Burma (1924-2017), een nicht van Prins Philip (1921-2021) en afstammeling van Queen Victoria.
Het spectaculaire schilderij is na aankoop in het restauratieatelier van het Dordrechts Museum gerestaureerd. Het vernis was sterk vergeeld en vuil. Het schilderij was zo donker geworden dat de plooien in de zwarte kleding en de beschaduwde tegels slecht te onderscheiden waren. De vernisafname bracht bovendien de details in kleding en gezicht en de mooie pastelkleuren in de tegels weer tevoorschijn.
Uitgebreidere informatie over dit schilderij is te vinden op www.dordrechtsmuseum.nl/nieuws/aanwinst-van-hoogstraten. Hier zijn o.a. ook een aantal afbeeldingen te zien van het restauratieproces.
Beeld:
Samuel van Hoogstraten, Portret van Sir Norton Knatchbull, 1667, olieverf op doek, 208,5 x 131,5 cm, Dordrechts Museum (aankoop 2021 met steun van de Vereniging Rembrandt (mede dankzij haar Willem en Mary Reus-de Lange Fonds en haar VriendenLoterij Aankoopfonds), Mondriaan Fonds en Bedrijfsvrienden Dordrechts Museum). Foto Peter den Ouden.
