Dordrecht, Netherlands

Hoe Jaap tijdens Feyenoord-Spurs in 1974 het eerste Nederlandse politieslachtoffer van supportersgeweld werd

Engelse supporters worden tijdens de UEFA-Cup finale Feyenoord-Tottenham Hotspur in 1974 door de politie van de tribune verwijderd © Nationaal Archief, CC0 / Rob Mieremet / Anefo
Het moest een onvergetelijke dag worden voor Feyenoord. Vier jaar na de historische Europa Cup 1-winst in 1970 konden de Rotterdammers opnieuw een Europese prijs in de wacht slepen. Maar de UEFA Cup-finale tegen Tottenham Hotspur gaat vooral de boeken in als de introductie van het hooliganisme in Nederland. De Kuip ontsnapte aan een ramp, voormalig Dordtse politieagent Jaap de Vlieger aan een voortijdig einde van zijn leven.
Rijnmond | 11 december 2023 10:30 | Aangepast op 11 december 2023 10:05
Daarmee werd het inderdaad een onvergetelijke dag, maar niet om sportieve redenen. Britse hooligans, die naar Rotterdam reizen met bussen en het vliegtuig, zetten de stad al vroeg op stelten. 's Middags krijgt de politie al melding van Spurs-fans die schade aanrichten in de stad. Toen de avond over Rotterdam viel, lieten ze ook van De Kuip geen spaan heel.

Jaap de Vlieger maakte het allemaal van dichtbij mee. De geboren Dordtenaar, tegenwoordig woonachtig in Spijkenisse, werkte destijds op politiebureau Sandelingenplein in Rotterdam-Zuid.

Hij was in die jaren hoofdagent en draaide geregeld zogenoemde stadiondiensten. “Wij hielden toezicht op het voorplein, binnen de hekken van het stadion”, legt De Vlieger uit. “Het waren er weliswaar minder, maar toentertijd waren er ook al wat drukteschoppers.”
De politiekaart die Jaap de Vlieger bij zich droeg tijdens Feyenoord-Tottenham Hotspur © Jaap de Vlieger
Waar dat er tot 29 mei 1974 eigenlijk altijd vrij ontspannen aan toeging, was dat op die bewuste dag heel anders. “Bij ons was er nog geen sprake van ME of een speciale toepassing van geweld in en rond het stadion. Dat kenden we helemaal niet. We liepen daar in normaal uniform, zo reguleerden we de wedstrijden. Voor 1974 dan.”

'Een mensonterend tafereel'
De beroemde tv-commentator Herman Kuiphof omschreef de ongeregeldheden die plaatsvonden in De Kuip als ‘een mensonterend tafereel’. Voor vrijwel iedereen die het supportersgeweld van dichtbij meemaakte, was het een nieuwe én traumatische ervaring. Onbezorgd naar het voetbal gaan? Dat was opeens geen vanzelfsprekendheid meer, werd ook in de jaren die volgden duidelijk.
Een halfuur voor het begin van de finale ging het in De Kuip goed mis. Nadat eerder al de nodige flessen door de lucht vlogen, werden in het uitvak stoeltjes afgebroken en vanaf de tweede ring naar beneden gegooid. Vlaggen worden in brand gestoken en hekken worden gesloopt. Op meerdere plekken ontstaan hachelijke situaties.

Verschillende supporters lopen botbreuken en hoofdwonden op. Er zijn op de tweede ring bovendien confrontaties met Feyenoord-fans, waarbij door de Engelsen – zo blijkt uit latere politierapporten - ijzeren pijpen, riemen en messen als wapen werden gebruikt.
Dat weet de politie op dat moment alleen nog niet. Zoveel agressie en geweld bij een voetbalwedstrijd had men in Nederland nog niet eerder meegemaakt, vertelt De Vlieger. Agenten hadden geen idee in welke poel van grimmigheid ze even later terecht zouden komen.
“Er moest wel wat gebeuren, maar wij waren eigenlijk met veel te weinig agenten om een vak met duizenden mensen zomaar te kunnen betreden. We hadden geen idee wat ons te wachten stond. Er werd een groepje jonge dienders samengesteld – ik geloof een stuk of 6 – die naar vak GG moest.”

Onder hen dus ook De Vlieger, die op dat moment nog niet wist dat hij later dankbaar mocht zijn dat hij dat kan na vertellen. “Je komt op een gegeven moment door die grote klapdeuren bij het uitvak, maar hebt daarboven gelijk al mensen zitten. Ze sloegen met ijzeren staven naar iedereen die het vak binnenkwam. Kennelijk heb ik van één van die gasten een klap op mijn hoofd gekregen.”

Schedelbasisfractuur
Bij De Vlieger ging vrijwel direct het licht uit. Het gevolg van die enorme klap op zijn hoofd was ook niet mals. Hij liep een schedelbasisfractuur op. Wonderwel slaagde De Vlieger er nog wel in om zichzelf in veiligheid te brengen, maar hoe hij dat heeft gedaan? Joost mag het weten.

“Ik ben kennelijk uit mezelf naar beneden gestrompeld. Later heb ik gehoord dat ik daar ben aangetroffen door een collega die me naar Max Abarbanel, de clubarts van Feyenoord, heeft gebracht. Abarbanel heeft me toen laten overbrengen naar het Clara Ziekenhuis. Ik weet er niks meer van.”

Op het moment dat De Vlieger met spoed naar het ziekenhuis wordt gebracht, wordt door de politieleiding besloten het vak met Engelsen leeg te vegen. “Het was eigenlijk het stomste wat je maar kan doen om daar maar met zes man naar boven te gaan”, blikt De Vlieger terug. “In de pauze zijn er 30, 40 agenten die kant op gegaan en zij hebben het hele vak leeg geslagen, waardoor er ook bij de Engelsen veel gewonden waren.”

Aan het eind van de avond stond de teller op 150 gewonden. Ambulances reden af en aan. Zeker 100 mensen moesten naar het ziekenhuis.
De Vlieger lag daar uiteindelijk veertien dagen voordat hij werd ontslagen. In september kon hij weer voorzichtig aan het werk, maar stadiondiensten draaide hij sindsdien niet meer. Vanaf begin 1975 ging hij aan de slag bij de recherche.

40 jaar lang geen bezoek aan De Kuip
De huiveringwekkende gebeurtenissen maakten op veel voetbalfans veel indruk. Verhalen van mensen die De Kuip voor enige of langere tijd vaarwel hebben gezegd, zijn niet op twee handen te tellen. “Ik had dat eerlijk gezegd ook”, zegt De Vlieger.
Liefst 40 jaar lang kwam hij niet meer in De Kuip. “Totdat mijn jongste zoon me een keer uitnodigde om met hem mee te gaan. Dat heb ik gedaan, maar dat vond ik wel spannend.”
Vechtpartijen op de tribune tijdens Feyenoord-Tottenham Hotspur © Nationaal Archief, CC0 / Rob Mieremet / Anefo
Hij zat nota bene in vak GG, de plek waar het in 1974 zo misging. “Als je dan die poort doorkomt bij de trap, denk je wel: hier is het allemaal gebeurd, wat idioot toch. Nu wil ik het ook niet te groot maken, want een trauma heb ik er niet aan over gehouden. Ik kan er goed over praten. Maar er is wel wat blijven hangen, ja. Zeker toen ik het stadion weer door het gejuich voelde trillen. Dat waren dingen waarvan ik dacht: shit.”

Die 29e mei blijft voor De Vlieger logischerwijs een datum die voor altijd in het geheugen staat gegrift. “Als het 29 mei is, weet ik altijd: o ja, Feyenoord – Tottenham Hotspur. Dat zit in m’n systeem. Zo heb je vanuit je loopbaan altijd een paar data die je je goed weet te herinneren.”

Vakantie in Engeland
Op dat moment herinnert De Vlieger zich plots nog iets bijzonders. “Ze schaamden zich in Engeland enorm", zegt hij.
"Op uitnodiging van een Rotary Club in Norwich heb ik nog 14 dagen vakantie aangeboden gekregen, samen met mijn vrouw. Zij zijn via een pianohandel op de Lijnbaan, een zusterclub, bij mij terechtgekomen. Dat aanbod mocht ik toen van de korpsleiding aannemen. Dat was heel bijzonder, want het was in die tijd eigenlijk ondenkbaar dat een gewone agent zomaar even naar Engeland mocht.”

Feyenoord won de finale overigens wel, met 2-0, door doelpunten van Wim Rijsbergen en Peter Ressel. Maar de wedstrijd was niet het onderwerp waar na afloop nog lang over werd nagepraat. Wel over de rellen en de nasleep daarvan. Want hoe kon dit toch in hemelsnaam gebeuren? En minstens zo belangrijk: hoe kon dit in de toekomst worden voorkomen?

Dit is een artikel van onze mediapartner Rijnmond.
Een bescheiden feestje na afloop: voor Rinus Israël was de UEFA Cupfinale zijn laatste wedstrijd in het rood-wit van Feyenoord © Nationaal Archief, CC0 / Rob Mieremet / Anefo

Lees meer over:

Politie|Feyenoord|

Lees ook

Dakloze zoekt slaapplek en vernielt politieauto

Een 38-jarige dak- en thuisloze wilde zo graag een nachtje op het politiebureau doorbrengen, dat hij...

Dordtse DENK over gewelddadige aanhouding: 'Waarom blijft het stil?'

"Wij zitten met veel vragen, maar vanuit de gemeente is het opmerkelijk stil." Masum Kolkilic oogt r...

Vijf verdachten schietpartij Dordrecht vrijgelaten, twee zitten nog vast

Van de zeven verdachten van de schietpartij van afgelopen dinsdagavond zijn er vijf vrijgelaten. De ...

Schietincident bij Centraal Station, zeven personen opgepakt

Bij het Centraal Station heeft dinsdagavond een schietincident plaatsgevonden. Volgens de politie ge...

Driekwart inbraakpogingen in Zuid-Holland succesvol, in Dordrecht ligt het percentage nog hoger

Het afgelopen jaar slaagde 78,6% van de inbraakpogingen in Dordrecht. In de gehele provincie lukte h...

Samenwerkingssymbool 'Blauwe Tegel' voor leefbaarder Reeland

Het vormt de kroon op het werk van buurtbewoners, netwerkpartners en wijkagenten. Donderdagmiddag is...