De zittingszaal is leeg. Sophie* heeft geen advocaat en haar man is er ook niet. “U wordt verdacht van mishandeling, door hem in zijn hand te bijten en van de trap te trappen”, zegt de officier van justitie kort over de beschuldiging.
“U bent alleen. Is dat expres?”, vraagt de rechter. “Niet per se”, zegt Sophie. “Hij had erbij kunnen zijn. Maar hij werkt in het onderwijs, hij heeft vandaag stagebezoek.” Ze heeft het over haar man, Alex*. “U lag in scheiding. Maar u gaat nu voor een doorstart?”, vraagt de rechter. Sophie knikt. “Ja, nog steeds”, zegt ze.
Sophie is een universitair geschoolde vrouw en gekleed in een modieuze groen-witte trui. Ze werkt in de zorg, waar ze lesprogramma's ontwikkelt. Haar relatie met Alex zit al maanden in een schemerzone, vertelt ze. “Hij zei dat hij wilde scheiden. Ik zei: als je dat wil, dan doen we het meteen."
Ze gaan naar de mediator, maar Alex gaat toch twijfelen. "Dat was voor mij niet genoeg", zegt Sophie. "Ik wilde horen: ik ga ervoor." De rechter knikt. Soms is de afstand met de verdachte groot, maar in deze zaak lijken beklaagde en rechter elkaar goed te begrijpen. “Hoe zit u nu in de wedstrijd?”, vraagt de rechter. "Bij de mediator dacht ik: ik ga voor mezelf en de kinderen”, zegt ze. De rechter concludeert: “Het was een verwarrende periode.”
In die verwarring gaat het in de week voor kerst mis. Sophie en Alex weten niet of ze samen een toekomst hebben. Ze ontlopen elkaar en zijn niet vaak samen thuis. Sophie logeert soms bij haar zus, die ook een gezin heeft. Het is geen fijne situatie, zegt ze. Op de avond dat het uit de hand loopt, zijn ze allebei thuis.
“U bracht samen de kinderen naar bed”, zegt de rechter. Sophie neemt het over. “Ik was die dag met de kinderen naar de kapper geweest, alle drie. De dag liep niet zoals hij moest lopen, hij zou de zorg hebben. Het duurde uren. Hij zei: ik heb ondertussen lekker mijn fiets gepakt. Die tijd wilde ik terug, die avond.”
“U was pissig dat hij zijn afspraak niet nakwam”, zegt de rechter. Sophie: “Hij was moe, maar zou de kinderen naar bed brengen. Er was een knuffel kwijt. Ik was beneden en hoorde ze huilen. Dat ging maar door, hij deed niks." Ondanks haar 'vrije avond' loopt ze toch naar boven. Daar ziet ze haar man slapend op hun bed liggen. De kleintjes jammeren.
“Hij lag dus te luieren”, constateert de rechter. “Toen hij wakker werd, zei hij tegen de kinderen: mama laat jullie in de steek. Mama laat jullie altijd in de steek", zegt Sophie. "Hij zei dat om mij te jennen.” Ze gaat door. “Ik werd boos en hij legde zijn hand op mijn mond. Ik heb hem gebeten.”
Het tafereel verplaatst zich vervolgens naar de trap. Er lijkt een worsteling te ontstaan. “Toen gaf ik hem een trap. Hij ging sneller de trap af dan normaal", vertelt Sophie. "Maar hij hield zich vast aan de balustrade. Dan valt hij halverwege echt en valt hij naar beneden.” De kinderen horen gedoe en komen kijken wat er aan de hand is.
Het is even stil in de rechtszaal. “Hij was erg snel beneden. Té snel”, constateert de rechter droog. “Hij is wel lelijk terecht gekomen.” De echtgenoot maakt foto's van zijn verwondingen en doet vervolgens aangifte tegen zijn vrouw.
'Niet eerlijk'
“U heeft vervolgens een enorme batterij hulpverlening over de vloer gekregen”, zegt de rechter. Na het incident gaat Sophie naar de huisarts. “Het loopt uit de hand. Er is geweld", zegt ze in de spreekkamer. De Kinderbescherming komt erbij en de kinderen moeten naar haar schoonmoeder. “Dat vond ik niet eerlijk”, zegt Sophie nu. “Ik werd als dader behandeld. Wat ik ook wel weer begrijp.”
“U woont inmiddels allebei weer thuis, hoe gaat het?”, vraagt de rechter. “Goed, ik denk dat we allebei voorzichtig zijn geworden. We hebben last van stress en slaapgebrek. Daar gaan we nu anders mee om.” Ze hebben relatietherapie. “Ik merk dat er dingen in het verleden zijn gebeurd tussen Alex en mij die weer terugkomen. Ik hoop dat we het samen kunnen oplossen.”
“De relatietherapie moet uitwijzen: gaat het nog lukken of zit het er niet meer in?”, stelt de rechter. “Helemaal perfect gaat het niet worden, maar als we ermee leren omgaan, zou ik tevreden zijn", zegt Sophie. Ze oogt kalm, kwetsbaar en open. Ze legt haar diepste privéleven op tafel in de kleine Dordtse rechtszaal. “U heeft het heel goed verteld. Knap en eerlijk”, zegt de officier van justitie. Maar feit blijft: Sophie is verdachte in een strafzaak.
'Onterecht'"Ik heb ook jonge kinderen en dat is soms heel zwaar”, begint de officier aan haar eis. “Dan is het spitsuur en als er een knuffel kwijt is, wordt het onrustig. Maar als je fysiek wordt, ga je wel over een grens heen. Hij is naar gevallen, heeft een opgezwollen voet en schrammen. Hij heeft de afdruk van een gebit in zijn hand. Dit soort dingen mogen niet gebeuren, goed dat er hulp is.”
Ze eist 40 uur voorwaardelijke werkstraf en een meldplicht bij de reclassering om periodiek te controleren of alles goed gaat. “Als ze dat goed doet en geen nieuwe feiten pleegt, is het voor mij afgedaan.”
Seks met studente
De zaak is nu een half uur bezig en verloopt kalm en beheerst. Maar als de officier is uitgesproken, begint Sophie te huilen. "Het voelt een beetje onrechtvaardig", snikt ze. "Ik ben naar een psycholoog gegaan, Alex zei: ik mankeer niks. Elke stap die we hebben gezet, heb ik gedaan. Ik vind het onterecht, ik regel alles. Ieder gesprek op school, ik ga er naar toe."
"U heeft ook een mail gestuurd naar de leidinggevende van uw man", zegt de rechter. "Die heb ik nog ingetrokken, dezelfde avond nog", zegt ze. "Hij heeft seks gehad met een studente", zegt de rechter. "Ik heb geschreven dat hij zich onprofessioneel heeft gedragen", zegt Sophie. De echtgenoot moet een pittig gesprek voeren met zijn baas.
"Hij heeft ook dingen bij mij gedaan", zegt Sophie door haar tranen. "Over en weer vielen er klappen. Hij heeft foto's, maar ik heb ook foto's." Maar omdat Sophie geen aangifte deed tegen haar man, gaat het daar vandaag niet over. Alex wilde zijn aangifte intrekken, maar dan kan niet in Nederland. "We kunnen dat niet zomaar weggummen", zegt de officier.
Daarom moet de rechter nu uitspraak doen in deze pijnlijke kwestie van Alex, Sophie en hun kinderen.
HET VONNIS - "Er is een en ander aan vooraf gegaan, maar dat is geen reden om u vrij te spreken, want wat is gebeurd, dat is gebeurd", opent de rechter zijn vonnis. Sophie krijgt 40 uur voorwaardelijke taakstraf opgelegd, maar geen verplichte behandeling. "Er komt nu al zoveel hulpverlening over de vloer en ik heb het idee dat u de drijvende kracht bent", zegt de rechter. Sophie en de officier doen meteen afstand van hoger beroep. "De officier heeft niet helemaal haar zin gekregen, maar ze vindt het wel goed. Ik hoop u niet meer te zien en uw man ook niet", besluit de rechter.*De naam van de verdachte en haar man zijn gefingeerd. De redactie kent hun ware identiteit. 
