Onbevoegd werken bij dierenarts: ook hier staan ze aan de operatietafel

Het gaat om twee onbevoegde paraveterinair dierenartsassistenten bij klinieken in Dordrecht. Welke dat zijn, is niet bekendgemaakt. Op het uitvoeren van diergeneeskundige handelingen zonder registratie staan gevangenisstraffen tot een jaar of een geldboete van 25 duizend euro. De afgelopen jaren werd niemand vervolgd voor een dergelijke overtreding.

In ons land moeten dierenartsen en paraveterinair dierenartsassistenten zich laten registreren in het diergeneeskunderegister. Alleen dan mogen zij handelingen uitvoeren die bij het vak horen. Landelijk gezien dienden negen onbevoegde paraveterinair dierenartsassistenten ooit een aanvraag voor registratie in, maar kregen een negatief besluit. Toch gingen die daarna alsnog aan het werk, blijkt uit het onderzoek.

In het onderzoek stuitten de journalisten op in totaal meer dan honderd diergeneeskundigen die in Nederlandse dierenklinieken en -ziekenhuizen werken, maar niet in het diergeneeskunderegister staan vermeld. Vier onbevoegde dierenartsen voerden de afgelopen jaren (specialistische) operaties uit, schreven medicijnen voor of gaven medisch advies. Zo'n honderd onbevoegde paraveterinair dierenartsassistenten hadden geen bloed mogen afnemen, medicatie mogen meegeven of een verdoving mogen toedienen.

De NOS en Omroep Brabant haalden duizenden dierenartsen en paraveterinair dierenartsassistenten op de websites van de drie grootste ketens IVC Evidensia, AniCura en VetPartners door het diergeneeskunderegister. Deze ketens vestigden zich de afgelopen jaren in Nederland en kochten gezamenlijk honderden klinieken op. Met name Evidensia was de afgelopen tijd herhaaldelijk in het nieuws vanwege de hoge prijzen van de behandelingen en een uitloop van personeel.

Het doel was te controleren in hoeverre de buitenlandse ketens zich aan de Nederlandse wet- en regelgeving houden. Na bevestiging van het CIBG zelf en reacties van de drie ketens, bleven ten minste vier dierenartsen, werkzaam bij een specialistisch dierenziekenhuis van IVC Evidensia in Waalwijk, en ruim honderd paraveterinair dierenartsassistenten zonder registratie over. Lees de uitgebreide verantwoording en reacties van de ketens hier.

Het aantal paraveterinair dierenartsassistenten dat niet geregistreerd staat, ligt volgens voorzitter Marleen Langen van belangenvereniging Vedias nog hoger. "Dit probleem speelt juist bij de onafhankelijke, kleinere praktijken."

Verschillende mensen die de NOS en Omroep Brabant spraken, gaven aan dat ze hier geen actie op gaan nemen, omdat de eigenaar en/of de assistente bijna met pensioen zou gaan. Daarnaast wordt als reden opgegeven dat de kosten van de opleiding te hoog waren ten opzichte van wat het oplevert. Ook zou het risico dat dit aan het licht zou komen te klein zijn.

IVC Evidensia noemt het ontbreken van de registraties van de vier dierenartsen een "administratieve fout binnen een algemeen erkend complex, verwarrend en oud systeem zowel voor buitenlandse dierenartsen die naar Nederland komen, als voor Nederlandse dierenartsen die hun diploma in het buitenland halen".

De drie ketens laten weten voor een deel van de onbevoegde paraveterinair dierenartsassistenten na vragen van de omroepen alsnog een registratie te hebben ingediend. Van de rest van de medewerkers ontkennen zij dat het gaat om paraveterinair dierenartsassistenten die diergeneeskundige handelingen uitvoeren.

Na vragen van de NOS en Omroep Brabant werden titels en teksten op de websites aangepast. Zo werd "paraveterinair" veranderd in "veterinair ondersteuner", "dierenartsassistent" of "assistent". Ook werden gegevens verwijderd waarin staat dat medewerkers een diploma tot paraveterinair of anesthesist hebben behaald. In sommige gevallen werd "opleiding tot paraveterinair" veranderd in "opleiding tot dierenartsassistent". In Nederland bestaat er geen erkende opleiding tot dierenartsassistent zonder paraveterinaire titel.

Ook staat in begeleidende teksten dat deze medewerkers bloed afnemen, anesthesie uitvoeren en zelfstandig spreekuren houden. Dit valt onder diergeneeskundige handelingen. Van een van de medewerkers hebben de NOS en Omroep Brabant een foto in handen waarop te zien is dat zij diergeneeskundige handelingen uitvoert. Op vragen hierover wilden de ketens niet ingaan. Zo'n vijftien profielen verdwenen helemaal van de websites.

Volledige controle was bovendien onmogelijk. Bij een groot deel van de klinieken van met name IVC Evidensia stonden medewerkers niet, of alleen met hun voornaam, op de website. AniCura, IVC Evidensia en VetPartners bezitten ongeveer een kwart van de dierenpraktijken. De rest van de dierenklinieken in Nederland werd niet gecontroleerd.

De drie ketens erkennen dat er fouten zijn gemaakt. Vetpartners laat weten dat de paraveterinair dierenartsassistenten zonder registratie tijdelijk geen diergeneeskundige handelingen uitvoeren tot de registratie op orde is. AniCura is al langer bezig met het op orde maken van registraties. "In 2025 ronden we dit proces af."

IVC Evidensia biedt excuses aan voor "deze administratieve fouten". Zij hebben de autoriteiten geïnformeerd om het "op passende wijze af te handelen". Ook wijzen ze erop dat het gaat om "zeer ervaren" professionals.

De NVWA laat weten dat "iedereen erop moet kunnen vertrouwen dat dierenartsen en paraveterinair dierenartsassistenten die werkzaam zijn in klinieken of ziekenhuizen zich hebben geregistreerd. Daarover mag geen twijfel bestaan".

De toezichthouder handhaaft niet actief op ontbrekende registraties, maar onderzoekt dierenartsen op basis van meldingen. De afgelopen vijf jaar grepen zij slechts twee keer in na een melding. Dat nu zo'n groot aantal niet geregistreerd staat, komt voor hen als een verrassing.

Ook het Openbaar Ministerie reageert "geschokt". "De wetgever geeft een verplichting aan een beroepsgroep om zich te registreren en wanneer dat op grotere schaal niet gebeurt, kan dat ernstige gevolgen hebben voor mensen en dieren", aldus Jeroen Toet, woordvoerder Functioneel Parket.

Hij vervolgt: "Het OM benadrukt dat als er sprake is van onbevoegd handelen, of er is een vermoeden daarvan, dat onmiddellijk te melden bij de NVWA of aangifte te doen bij de politie. Het OM kan op basis daarvan besluiten tot strafrechtelijke vervolging."

"Zonder registratie is het niet goed te controleren of een dierenarts of paraveterinair over de juiste opleiding en kwalificaties beschikt", zegt Sophie Deleu, voorzitter van de KNMvD, de beroepsorganisatie voor dierenartsen. "Bovendien is er zonder registratie geen mogelijkheid tot tuchtrechtelijke toetsing of klachtenbehandeling."

De NVWA moet nog onderzoeken waarom er niet is geregistreerd: "Onze handhaving kan enerzijds zijn een officiële waarschuwing, maar als het echt ernstig is, bijvoorbeeld als een dierenarts geen diploma heeft, kan het ook leiden tot een proces verbaal. Dan gaat het naar de officier van justitie en die bepaalt vervolgens de straf."