Dordrecht, Netherlands

'Over de oorlog sprak ik niet, mensen wilden daar niets over horen'

In de serie ‘75 jaar Vrijheid vertellen Dordtenaren die tijdens de Tweede Wereldoorlog jong waren over hun herinneringen aan die tijd. Uit hun verhalen blijkt dat de invloed van de Duitse bezetter op het dagelijks leven groot was. Hun herinneringen zijn soms vaag, maar vaak nog kraakhelder. En dat terwijl ze hun verhalen in de jaren na de bevrijding vaak voor zich hielden.
Marjolein Vos | 8 mei 2021 18:30 | Aangepast op 8 mei 2021 18:30
“Nee, ik heb er niet over gesproken, over de oorlog,” zegt Thomas den Hartog. “Ik weet niet hoe dat kwam. Ik denk gewoon dat mensen dat voor zichzelf verstopten. Er waren ook mensen bij die wilden daar niets over horen. Ook nu nog. ‘Het zal wel zo zijn’, dat hoorde je dagelijks. ‘Het zal ook wel een andere kant hebben’, daar maakten ze zich er tegenwoordig mee af. Maar er echt diep op ingaan, nee, dat deed ik niet.”


Onverwerkte trauma’s

Maar die tijd vergeten, dat kunnen ze niet. Wim Jilleba werd tewerkgesteld in Duitsland, waar hij de ontberingen aan den lijve ondervond. Die bleven altijd in zijn gedachten. “Mijn vrouw moest mij soms wakker maken als ik weer een nachtmerrie had”, vertelt hij. Maar het ging echt mis na een herdenking in 2018, die hij toen bijwoonde. “En ineens klapte ik helemaal dicht en kwam ik in een depressie terecht.” Het bleek dat hij ruim 70 jaar later de trauma’s nog niet verwerkt had. Met hulp van het Veteranenloket kwam hij er weer bovenop. Maar naar herdenkingen is hij sinds die tijd niet meer geweest.


Het nut van herdenken

En daarin is hij niet de enige van de negen Dordtenaren die in de serie aan het woord komen. Rob Hamburger gaat op 4 mei ook nooit naar een gezamelijke herdenking. “Ik heb ooit iemand horen zeggen: daar ga ik nooit naar toe. Als ik dan naar die mensen kijk, die heel serieus staan te herdenken hoe verschrikkelijk het allemaal geweest is. Maar toen ik die mensen aankeek, dacht ik: bij de meeste mensen die nu hier staan te betuigen hoe erg die Tweede Wereldoorlog is geweest, daar had ik niet hoeven aan te kloppen om bij onder te duiken,” legt Hamburger uit. “Ik vond het een beetje cynisch, maar ik kan me voorstellen dat je tot die conclusie komt. Ik vind het bijna het toeëigenen van leed, dat van een ander is. Ik twijfel niet aan de goede bedoelingen, maar ik wil er zelf niet aan meedoen.”


Wel benadrukken alle geïnterviewden dat het belangrijk is dat de oorlog niet vergeten wordt. En dat erbij wordt stilgestaan. “Jawel,” zegt Thomas den Hartog. “Je denkt er wel altijd even aan op 4 mei en ik houd ook wel 2 minuten stilte. Maar bij een herdenking ga ik niet vooraan staan.”

Meest gelezen

Automobilist belandt in sloot langs afrit N3, traumaheli opgeroepen

Corrado Francke | Rijnmond | 1 jun 2025 09:24

Lees ook

Opeens 24 vaten op je stoep: is het drugsafval?

Kom je aan op je werk, blijken er ineens verschillende zwarte en blauwe vaten achtergelaten op je st...

In Dordrecht kent ‘de perfecte plek om te wonen’ nog loeihete hangijzers

Kiezen voor de huidige bewoners óf voor ruimte voor meer huizen? Het is en blijft een hoofdbreker in...

Klokken luiden weer, eentje buiten bedrijf

De meeste klokken van de Grote Kerk van Dordrecht kunnen weer luiden. Het euvel met een kloksteun bl...

‘Herstelde’ moestuin hersteld: ‘Ze hebben ervan geleerd’

Met veel bombarie werd in maart begonnen met het PFOA-vrij maken van de eerste moestuin van de Albla...

Hennepplantage gevonden in bedrijfspand tijdens controle

Bij een controle van panden op bedrijventerrein Oosteind in Papendrecht is een illegale hennepplanta...

Avondvierdaagse van start: opkomst gelijk, organisatie groeit

De Dordtse avondvierdaagse is dinsdag naast het stadion van FC Dordrecht op de Krommedijk van start ...