Vreugde én verdriet: wat 50 jaar onafhankelijkheid betekent voor Dordtse Surinamers

Suriname is driehonderd jaar lang een kolonie van Nederland. Maar dat verandert in het jaar 1975, want op 25 november gaat het land zelfstandig verder. Sindsdien wordt er jaarlijks op die datum de Onafhankelijkheidsdag van Suriname gevierd.

“We wisten dat Suriname op een dag onafhankelijk zou worden en dat er een groot feest zou komen. Surinamers houden van feesten”, vertelt de 66-jarige Dordtenaar Roepa Janki, die oorspronkelijk uit Paramaribo, de hoofdstad van Suriname, komt. Het is een warme dag, wanneer de dan 16-jarige Roepa de onafhankelijkheid meemaakt. "Er werd alleen niet via de radio of de krant uitgelegd wat die onafhankelijkheid betekende. De communicatie was echt slecht."

Niet iedereen zag de onafhankelijkheid zitten. "Vooral de ouderen niet. Voor de onafhankelheid was Suriname dankzij de slavernij een welwarend land. Het geld kwam toen binnen."

Afscheid nemen van je moederland bestaat niet

Veel Surinamers gaan na de onafhankelijkheid naar Nederland toe. Het is namelijk in die tijd voor veel mensen niet duidelijk hoe de weg naar een vrij land eruit zal zien en of de eindbestemming zal worden bereikt. Andere belangrijke factoren zijn de onzekerheid over de toekomst en de politiek in Suriname.

Zo dacht de moeder van Roepa ook, want ze eist dat haar dochter naar Nederland gaat. "Ik was toen 17 en zat voor het eerst in een vliegtuig. Ik heb toen gehuild, want ik moest mijn familie achterlaten."

Na een lange reis komt ze in Nederland aan. "Ik moest me melden bij de vreemdelingenpolitie en ik moest binnen drie maanden een woning hebben en een baan vinden. Ook mocht je geen uitkering aanvragen. Je komt terecht in een andere wereld en hebt daardoor geen tijd om verdriet te hebben."

Ze woont inmiddels tien jaar in Dordrecht en heeft ook de liefde in Nederland gevonden. Echter blijft Suriname voor altijd in haar hart, want ze heeft namelijk nooit vaarwel tegen haar moederland gezegd. "Ik zeg namelijk altijd: ‘Hesi backa’, en dat betekent ‘kom gauw terug’." Af en toe reist Roepa terug naar Suriname en volgend jaar gaat haar man voor het eerst mee.

Voor Roepa is de Onafhankelijkheidsdag van Suriname een belangrijke reden om feest te vieren. “Ik ga pom eten (een Surinaams gerecht, red.) en lekker dansen op de muziek van Lieve Hugo (een bekende Surinaamse zanger in, red.).

Maar naast de blijdschap is er ook een ander gevoel: teleurstelling. “Wij, de oudere generatie, hebben er nog steeds moeite mee dat we niet worden geaccepteerd door de witte samenleving. Anderen zien ons nog steeds als mensen die altijd een feestje willen bouwen, maar we zijn zoveel meer. "

Wat betekent deze dag voor mensen die de onafhankelijkheid niet bewust hebben gemaakt? “Je viert natuurlijk de onafhankelijkheid, want het was een grote stap voor de Surinaamse gemeenschap en het land zelf. Maar tegelijkertijd maakt het ook op een pijnlijke manier duidelijk hoe dramatisch de geschiedenis van Suriname is”, vertelt Sidney Breidel (48). Hij organiseert al jarenlang in Dordrecht Keti Koti, de herdenkingsdag van de afschaffing van de slavernij.

Tijdens een recente reis in Suriname komt Sidney erachter dat de eigenaren van de plantage, waar zijn tot slaaf gemaakte voorouders gedwongen werden om op te werken, uit Dordrecht komen. Hij woont nu zelf in de gemeente en houdt, ondanks de pijnlijke connectie, naar eigen zeggen van de stad. De Dordtenaar is vader en vertelt aan zijn kinderen hoe belangrijk de onafhankelijkheid van het land is. "Ik vertel aan hen de verhalen van mijn voorouders. Ik vind het namelijk heel belangrijk dat ik aan de volgende generatie meegeef hoeveel veerkracht onze voorouders hebben."

Wat wensen de Dordtenaren Suriname de komende vijftig jaar toe? "Wijsheid en kracht", vertelt Roepa resoluut. Sidney: "Ik hoop dat Suriname kan laten zien hoe mooi en rijk het land is en hoe mooi de verschillende culturen in het land zijn."