Herstel PFAS-moestuinen gaat verder: 'De komende tijd doen we iets anders met ons leven'

Een paar vijgenbomen, twee tuinhuisjes en een verdwaald ontworteld aardbeienplantje is bij aankomst het enige wat nog herinnert aan de twintig moestuinen die een paar maanden geleden nog vol in gebruik waren. Dick Naafs, de voorzitter van de Vereniging Organische Tuin Papendrecht kijkt toe hoe een vijftal mannen met licht materiaal bezig is de twintig tuinen te ontdoen van een laag grond.

"Uit onderzoek bleek dat er in voedsel uit onze tuinen soms tot wel drie keer zoveel PFAS zat als medisch verantwoord", vertelt Naafs. "Op dit moment halen ze alles van onze tuinen af, om er dan een nieuwe laag grond op te storten. Die laag wordt zo'n zestig centimeter dik, bestaand uit een schone onderlaag en een vruchtbare bovenlaag, allemaal binnen de PFAS-normen."

De klus wordt geklaard door projectbureau Moestuinherstel, die op drie locaties in de Alblasserwaard experimenteert met methoden om de producten uit moestuinen in onze streek PFOA-vrij te maken. Bij de oorsprong van de PFOA zet niemand vraagtekens. Moestuinherstel is een onafhankelijke stichting, een initiatief van Chemours en de vier omliggende gemeenten. Alle kosten die Moestuinherstel maakt komen voor rekening van Chemours. Projectleider Robbert Brandt is namens de stichting aanwezig bij de herstelwerkzaamheden in Papendrecht.

Tijdens het eerste experiment in Sliedrecht eerder dit jaar ging het mis met de grondsoort. De eigenaar van de moestuin was ontevreden over de kwaliteit van bovenlaag. "Daarvan hebben we geleerd. In het geval van Papendrecht zijn we vooraf met de tuinders in gesprek gegaan", aldus Brandt. Oppertuinder Naafs knikt bevestigend: "We mochten langskomen bij de grondbank in Dordrecht, waar de nieuwe grond ligt. We zijn daarna akkoord gegaan."

PFOA-vrije grond is prachtig, maar nutteloos als je de planten daarna gaat besproeien met vervuild slootwater. Daarom worden er ook boringen uitgevoerd om schoon water uit de grond te pompen. Brandt: "We hebben eerst op zeven en vijftien meter diep geboord, maar dat water is niet geschikt. Begin juni starten we hier met een boring op 27 meter diepte."

De grote verscheidenheid aan fruit- en groentesoorten die ooit op de 1000 vierkante meter aan tuintjes stond is verdwenen. De plantjes zijn gemarkeerd en verwijderd, om na het herstel van de tuinen teruggeplant te worden. Alles wat na herplanting doodgaat wordt vergoed. Een compromis voor de tuinders, die vanwege de startdatum van de werkzaamheden geen voorjaarsgroenten kunnen verbouwen.

"Dat is eigenlijk het enige vervelende, die startdatum. Voor de rest zijn we juist heel blij dat we over een paar weken weer normaal kunnen verbouwen en eten uit onze tuinen", laat de moestuinvoorzitter weten. "Maar voor de komende weken moeten we helaas wel iets anders gaan doen met ons leven."

Hetzelfde experiment wordt in het najaar nog een keer uitgevoerd op grotere schaal, dan wordt in Wijngaarden een moestuincomplex van ruim 6000 vierkante meter aangepakt. "Daarna gaan we evalueren en kijken wat er mogelijk is voor alle moestuinen in deze streek", besluit projectleider Brandt.

Bekijk hieronder een reportage over het moestuinherstel in Papendrecht.