Vincent ‘bevrijdde’ Dordrecht en dat vergat hij nooit meer

Nadat de laatste Duitse bezetter is vertrokken, stromen de straten van de stad die 8e mei, nu tachtig jaar geleden, vol met nieuwsgierige Dordtenaren. Langzaam komt het besef dat niet langer de Duitsers de dienst uitmaken, maar dat de vrijheid ook het eiland van Dordrecht heeft bereikt. De Nederlandse driekleur wordt massaal afgestoft en opgehangen, honderden inwoners verzamelen zich bij het stadhuis, liederen worden aangeheven, maar waar blijven de bevrijders?

Op het moment dat inwoners het militaire verkenningsvoertuig met daarin de 28-jarige kapitein Gray zien, wordt de feestvreugde alleen maar groter. “Het voelde alsof ons voertuig door de mensenmassa werd opgetild”, zal Gray later zijn kinderen vertellen. “Sla mij in mijn gezicht, zodat ik deze dag altijd zal blijven herinneren”, zou een emotionele Dordtenaar hebben gesmeekt.

“Mijn vader heeft nooit veel verteld over de oorlog, maar wat hij meemaakte in Dordrecht hebben wij als kinderen wel van hem gehoord”, vertelt Carolyn Gray (68). We spreken haar via een videobel-verbinding, in aanloop naar Victory in Europe Day in Canada. Net als bij ons, wordt de overwinning op nazi-Duitsland daar groots gevierd.

Veel dingen die de Canadese kapitein herinnerden aan de Tweede Wereldoorlog, heeft hij in de jaren erna weggedaan. Zijn uniform en onderscheidingen liggen ver weggestopt op zolder. “Mijn vader heeft daarvoor in de oorlog teveel meegemaakt”, vertelt dochter Carolyn. “Hij heeft jaren de ergste nachtmerries gehad, dagboeken en brieven aan zijn ouders gingen de prullenbak in.” Behalve de herinneringen aan Dordrecht: twee krantenknipsels uit Het Parool zijn door Vincent Gray altijd met liefde bewaard.

“Mijn vader was op 8 mei jarig”, gaat Carolyn verder. “Dus in onze beleving als kind, stopte de oorlog omdat papa jarig was.” Het waren de vlaggen, het gezang en de feestvreugde die alle oorlogstrauma’s van kapitein Gray op die dag voor even verdrongen naar de achtergrond.

“Het maakt mij trots dat mijn vader heeft bijgedragen aan het verslaan van het Nazi-regime”, zegt Carolyn. “Tegelijkertijd wijst het ons ook op de gevaren die nu op de loer liggen. Want er is veel aan de hand, waar we tot voor kort dachten veilig te zijn.”

Bekijk ook onze reportage over 8 mei 1945 op ons YouTube-kanaal, met daarin bijzondere beelden uit het Regionaal Archief.