Voor zaal 4 van de Rotterdamse rechtbank ligt een trillende vrouw op de vloer. Het is Els (44), die een lichte epileptische aanval heeft. Haar advocaat zit er zonder spoor van paniek bij. Omstanders reageren een stuk ongeruster dan hij.
"Moeten we hulp inschakelen?", oppert een andere man in toga. "Nee, dat hoeft niet", reageert Els vanuit gestrekte positie. "Het komt weer goed." En inderdaad, even later zit de slanke blondine gewoon voor de rechter. "Mevrouw heeft dit dagelijks", vertelt haar advocaat over de zogeheten toeval.
Het bizarre van de ochtend is dat de epilepsiepatiënt in de rechtszaal zit, omdat ze andere mensen de stuipen op het lijf heeft gejaagd. Eind vorig jaar dreigde ze op drie verschillende plekken langs te komen met een vuurwapen. "Ik was de wanhoop nabij", zegt Els.
In oktober is Els woest op een tandarts in Dordrecht. Ze vindt dat ze niet de hulp krijgt die ze verdient. "Ik ben bereid met een wapen langs te komen", schrijft ze in een e-mail. Twee maanden later gaat de Dordtse opnieuw uit haar dak. Nu moet Woonbron het ontgelden, omdat Els vindt dat ze niet snel genoeg een ander huis krijgt. "Ik schiet wel door het raam", kondigt ze aan.
Dezelfde dag krijgt ook een financiële zorginstelling een dreigement in de mailbox. "Er wordt weer niet gereageerd", tikt Els. "Ik kom langs met een wapen. Momenteel heb ik niks te verliezen, in de gevangenis heb ik het beter." Om te laten merken dat het menens is, voegt ze een afbeelding van een pistool bij. Koeltjes gevolgd door: "Groeten, Els."
Flink bang gemaakt
Bij de politie heeft Els alles bekend. "U dacht: als het op een andere manier niet lukt, dan zo maar?", houdt de rechter haar voor. Els knikt. "Ik voelde mij bedreigd in mijn bestaansrecht", zegt ze.
"Het is frustrerend als je niet geholpen wordt", stelt de officier van justitie. "Maar dit is natuurlijk niet de oplossing." Els begrijpt dat ze mensen flink bang heeft gemaakt. Ze oogt rustig en klinkt welbespraakt. "Als er niets veranderd was", zegt ze plots op vlakke toon, "had ik een einde aan mijn leven gemaakt."
Aanvraag voor euthanasie
"Hoe gaat het nu met u?", wil de rechter weten. Els vertelt dat haar dreigementen van alles in gang hebben gezet en dat ze inmiddels een ander huis heeft. Dat ze een bijstandsuitkering krijgt en zichzelf als kunstenaar ziet. Maar, zegt ze, door haar fysieke toestand blijft het tobben.
"Ik heb al acht jaar epilepsie en het is onduidelijk hoe dat komt. Er is ook geen verbetering." Els slikt geen epilepsie-medicijnen, vertelt ze. Wel rookt ze elke dag een jointje, als spierverslapper.
"Het gaat vreselijk slecht met mevrouw", vult haar advocaat aan. En ook hij komt opeens met een mededeling die de wenkbrauwen doet fronsen "Ze heeft een aanvraag gedaan voor euthanasie.” Els hoort het aan alsof het de gewoonste zaak van de wereld is en blijft onbewogen op haar stoel zitten.
Dikke stok achter de deur
De officier van justitie wekt de indruk dat ze met de verdachte te doen heeft. Maar Els zonder sanctie weg laten komen? Dat gaat haar te ver. Omdat Els niet veel geld heeft, vindt ze een boete niet op zijn plaats. Een taakstraf moet het worden, vindt de officier. Van veertig uur.
"Het is hier geen restaurant", stelt Els' advocaat. "En ik besef dat we voor een sanctie niet kunnen kiezen van de menukaart. Maar als u het mijn cliënt vraagt dan gaat ze voor een voorwaardelijke taakstraf. Als dikke stok achter de deur. Zodat ze eraan herinnerd wordt dat ze zich netjes moet gedragen."
"Wilt u nog iets zeggen?", vraagt de rechter aan Els. "Nee", is het antwoord. "Ik heb eigenlijk alles wel verteld."
Dit vindt de rechter
"U heeft drie heel vervelende bedreigingen gedaan", zegt de rechter tegen Els. "En ook al gaat het niet goed met u, ik vind dat u daarvoor straf verdient." Ze legt Els een taakstraf op van veertig uur. Daarvan is de helft voorwaardelijk.
De advocaat van Els adviseert haar direct om het vonnis te accepteren en niet in hoger beroep te gaan. Daar is Els het mee eens. "Ik wens u het beste", zegt de rechter als Els naar de deur loopt.
Haar advocaat heeft haast. Doordat dit proces bijna een uur te laat begon, loopt zijn dagschema in de soep. Op de gang verwisselt hij zijn zwarte toga voor een knaloranje jack en haast zich naar de uitgang van de rechtbank, op naar het volgende proces. Els snelwandelt met hem mee.
*In de rubriek Opmerkelijke Zaken doet Rijnmond-verslaggever Ingrid Smits elke week verslag van een bijzondere rechtszaak in de regio Rijnmond. Deze keer gaat het in de rechtbank van Rotterdam om bedreiging. Om redenen van privacy is de naam van de verdachte gefingeerd. Haar echte naam is bekend bij de redactie.
