In het Nationaal Onderwijsmuseum is vanaf donderdag de tentoonstelling ‘In Perspectief, de mooiste tekeningen uit de collectie’ te zien. Uit de ruim tienduizend tekeningen die het museum in de collectie heeft, zijn er ongeveer vijfhonderd gekozen. Die werken laten de ontwikkeling in het tekenonderwijs zien.

“De eerste tekening is van eind negentiende eeuw en we eindigen met tekeningen die leerlingen een paar weken geleden nog gemaakt hebben”, vertelt Saskia Noordoven van het Onderwijsmuseum. “In de negentiende eeuw was tekenles vooral bedoeld om later een goed ambachtsman te worden. Je moest goed kunnen tekenen om later de producten goed te kunnen maken.”

Creatief
Tegenwoordig wordt tekenonderwijs gebruikt om creatieve vaardigheden aan te leren. Noordoven: “De één kan mooier tekenen dan de ander, maar dat is niet altijd van belang. Het is ook belangrijk dat je steeds een stapje verder komt door goede aanwijzingen van je tekendocent. Dan maak je een creatief proces door en dat is tegenwoordig heel erg belangrijk.”

Op de tentoonstelling zijn niet alleen tekeningen te bekijken, bezoekers kunnen ook zelf aan de slag. “Er zijn een heleboel doe-opdrachten”, zegt Janneke Pierhagen van het museum. “Bezoekers kunnen lekker aan een tafeltje gaan zitten en die opdrachten maken. De doe-opdrachten hebben te maken met het verhaal dat in de tentoonstelling wordt verteld.”

Ervaren
Zo kunnen bezoekers de verschillende disciplines van het tekenonderwijs door de jaren heen ervaren. Het begint met ‘kopieertekenen’, zoals dat in de negentiende eeuw gedaan werd: precies natekenen wat er op een plaat is afgebeeld. Vervolgens is er het ‘natuurtekenen’, waarbij een voorwerp moet worden getekend en de leerling zelf diepte erin moet brengen.

Daarna is er het ‘geheugentekenen’. Daarbij wordt een voorwerp getoond en weer weggehaald, zodat de student het uit het geheugen moet tekenen. Pas in de jaren zestig van de twintigste eeuw komt er meer vrije expressie in het tekenonderwijs en worden nieuwe technieken als ecoline geïntroduceerd.

Het museum post tekeningen uit de collectie ook op Instagram. “Dat kan van mensen van de academie zijn, maar ook van leerlingen van de kleuterschool. We vinden het heel leuk als bezoekers van de tentoonstelling ook hun tekeningen delen met ons”, aldus Noordoven.

De tentoonstelling is tot oktober 2019 te zien in het Nationaal Onderwijsmuseum in Dordrecht.