Hoe Johan Cruijff ooit terecht kwam op de Krommedijk en de boel op stelten zette

Hoe dat kon, een wereldster in het shirt van DS'79, zoals FC Dordrecht destijds heette? Het had met name te maken met de strapatsen van Nico de Vries, de Dordtse oliebaron die in de vroege jaren tachtig verantwoordelijk was voor een (kortstondige) revival van het betaald voetbal in Dordrecht.

Dat was hard nodig ook, want er werd in die tijd ernstig getwijfeld aan het bestaansrecht van de club in het betaald voetbal. De Vries nam het voorzittersstokje over nadat FC Dordrecht achtereenvolgens tweemaal als 18e en één keer 19e was geëindigd in de eerste divisie.

"Toen Nico het overnam, werden we wel een hype", herinnert Harry van den Ham zich nog. De oud-trainer van de club, die in 2014 met FC Dordrecht promoveerde naar de eredivisie, was tussen 1979 en 1982 speler van DS’79.

Van den Ham heeft levendige herinneringen aan zijn periode als speler aan de Krommedijk. "Onze eerste oefenwedstrijd speelden we thuis tegen Anderlecht", weet hij nog goed. "Bij dat niveau kwamen we nooit in de buurt, want dat was destijds echt nog een topclub in Europa. Even later speelden we ook nog tegen het grote FC Barcelona, met alle internationals. Dat soort dingen deed Nico", zegt Van den Ham tegen onze mediapartner Rijnmond.

Zakenman De Vries was niet wars van een publiciteitsstunt hier en daar. Zo kreeg hij het ook voor elkaar om de Los Angeles Aztecs, waar Johan Cruijff op dat moment onder contract stond, te strikken voor een oefenwedstrijd. "Hij kon het zich ook allemaal permitteren", zegt Van den Ham over de voorzitter, die in 1983 plotseling overleed op zijn vakantieadres in Zwitserland.

Niets was te gek in 'Rio de Dordrecht', een bijnaam die de club in dagblad Het Vrije Volk kreeg vanwege de regelmatig carnavaleske toestanden aan de Krommedijk. Bonte muziekshows voor de aftrap, huisorkesten tíjdens de wedstrijd. Niets was te gek.

In dat plaatje paste de tijdelijke komst van Cruijff eind 1980 dan ook feilloos. De op dat moment 33-jarige stervoetballer zou tijdens een winterse oefentournee van DS’79 meespelen tegen Ajax, Chelsea en Charleroi. Het ging op dat moment zakelijk niet goed met Cruijff, stipt Van den Ham aan. Een gezamenlijke investering met 'huisvriend' Michel Basilevitsj in een varkensfokkerij leverde hem een strop op van zes miljoen gulden.

De al gestopte Cruijff kon niet anders dan zijn schoenen uit het vet halen. "En Nico, als eigenaar van oliemaatschappij Frisol, kon dit soort spelers makkelijk halen."

Cruijff was niet de enige vedette die De Vries tijdelijk wist te strikken: Rob Rensenbrink, de man die in de WK-finale van 1970 tegen Argentinië op de paal schoot, deed eveneens mee. En het scheelde weinig of ook Feyenoord-icoon Wim Jansen maakte zijn opwachting voor DS'79.

De eerste oefenwedstrijd met Cruijff aan boord was tegen Chelsea, op het fameuze Stamford Bridge. "Hij had volgens mij een jaar of maanden niet gespeeld, had helemaal geen voetbaltas. Hij had een plastic tasje bij zich, waar zijn voetbalschoenen inzaten. Zo kwam hij de kleedkamer in. Op het vliegveld werd Johan natuurlijk gelijk herkend."

Geroezemoes alom. Johan Cruijff in Londen, wat komt 'ie doen? "Nou, hij gaat tegen Chelsea voetballen. Dat ging als een lopend vuurtje door Londen. Wij komen het veld op voor de warming-up en het zat gewoon al helemaal vol. Alleen maar vanwege Johan."

Van den Ham lepelt sommige herinneringen op alsof het gisteren gebeurd is. Zoals een moment in het vliegtuig naar Londen, uiteraard een privéjet van De Vries. "Op een gegeven moment komt Johan naast me zitten: Harry, ik snap natuurlijk ook wel dat Chelsea sterker is dan ons, dus er zal veel ruimte liggen achter de defensie van de tegenstander. Als ik de bal heb, gewoon lopen. Pak die diepte en ik geef 'm wel."

Voetbal is simpel, maar simpel voetballen blijkt vaak het moeilijkste wat er is, zei Cruijff meer dan eens. En toch ging het precies zoals hij het uittekende. "Er waren nog geen twintig minuten gespeeld en toen had hij me al twee keer alleen voor de keeper gezet", zegt Van den Ham. "Die man was alleen maar bezig met alles continu perfectioneren."

Zijn klasse viel ook op bij de Londense tegenstander, vertelt Van den Ham. "'He’s still the greatest, isn't he', zei een Engelse international van Chelsea tegen me. Dat zijn mooie herinneringen."

De tweede wedstrijd van Cruijff in het shirt van de Dordtenaren was tegen Ajax. Er werd met 2-1 gewonnen. "En dat was echt alleen door Johan."

De oefenwedstrijd tegen Charleroi, het laatste optreden van Cruijff als Schapenkop, leverde een klinkende 6-1 zege op. Cruijff scoorde evenals Rensenbrink tweemaal, Van den Ham ontbrak met een blessure.

En zo snel als hij was gekomen, was Cruijff ook weer weg. Een maand later tekende Cruijff een contract bij het Spaanse Levante, ruim drie jaar voordat het kampioenschap met Feyenoord het sluitstuk vormde van zijn unieke spelerscarrière.

"Ik zoek bewust de publiciteit niet op, maar voor Johan maak ik een uitzondering", antwoordde Van den Ham op het moment dat hij werd benaderd voor een terugblik op die bijzondere tijd van Cruijff aan de Krommedijk.

"Die periode in Dordrecht heeft zoveel teweeggebracht dat iedereen het er nog over heeft. Jij maakt nu een stuk en een maandje of drie geleden werd ik gevraagd voor een radioprogramma. Het is heel bijzonder dat het mensen nog steeds triggert hier iets mee te doen."

In de nadagen van zijn spelerscarrière kwam Van den Ham zijn vroegere, kortstondige ploeggenoot nog weleens tegen. Niet langs het veld, maar in het ziekenhuis.

"Robbie de Wit was vroeger mijn maatje. We speelden samen bij FC Utrecht en later ging hij naar Ajax. Daar was Cruijff trainer en kreeg Robbie een hersenbloeding. Ik ging bijna elke dag naar het ziekenhuis in Amsterdam, maar Johan was er ook vier keer per week als coach."

Dat leverde gesprekken op die Van den Ham nooit zal vergeten, zegt hij. "Niet tien minuutjes ofzo, maar urenlang. Ik heb daar echt uren met hem over voetbal gesproken. Ik ben echt een Cruijff-adept, speelde 4-3-3 en aanvallend voetbal. Dat zijn echt hele mooie dingen. Johan was een hele bijzondere man."