De aangevers houden het bedrijf verantwoordelijk voor vervuiling met het kankerverwekkende PFAS en beschuldigen Chemours ervan dat het die vervuiling jaren onder de pet heeft gehouden. Veel omwonenden zeggen gezondheidsschade te hebben door het handelen van Chemours en wilden dat het OM een strafrechtelijk onderzoek zou instellen. Dat gebeurt dus nu.
Diederik Gommers, IC-arts en omwonende
Intensive care-arts Diederik Gommers woont in Wijngaarden, een dorpje op hemelsbreed zo'n vier kilometer afstand van Chemours.
Hij hoopt dat er met het onderzoek gerechtigheid komt. "Het OM moet kijken of ze dit inderdaad willens en wetens hebben gedaan. Maar ik hoop ook dat ze stoppen met het lozen van die giftige stof, én dat er een plan komt voor de vervuilingen uit het verleden. De PFOA waar ze in 2012 mee zijn gestopt, vind je nu namelijk nog terug."
Hij voelde zich naar eigen zeggen belazerd door Chemours na het zien van de uitzending van Zembla, maar ook na een bericht in NRC over eieren in de omgeving die vervuild zijn met PFAS.
"Hoe kan je geld verdienen door willens en wetens mensen in gevaar te brengen, om alleen nog maar meer geld te verdienen? Ik ben als arts bezig om mensen te helpen die ziek geworden zijn, maar andere mensen zitten dus blijkbaar heel anders in de wedstrijd."
Chemours probeerde via een brief nog toenadering te zoeken tot Gommers. Hij werd uitgenodigd voor een gesprek, maar Gommers heeft daar geen trek in. "Ze doen je geloven hoe belangrijk en geweldig Chemours is. Daar word ik giftig van en heb ik geen behoefte aan. Ze moeten niet willens en wetens mensen vergiftigen, dat neem ik ze kwalijk."
PFAS is een verzamelnaam voor duizenden chemische stoffen die van nature niet in het milieu voorkomen. De bekendste voorbeelden zijn GenX, pfoa en pfos. De stoffen zijn geliefd in de industrie omdat ze hittebestendig en vocht-, vet- en vuilafstotend zijn. Ze worden gebruikt in producten als pannen, waterafstotende kleding, blusschuim en cosmetica. De stoffen zijn slecht voor het milieu, nauwelijks afbreekbaar en schadelijk voor het afweersysteem. Een aantal types zijn bij langdurige blootstelling kankerverwekkend.
De gemeenten Dordrecht, Molenlanden, Papendrecht en Sliedrecht doen een uitgebreid onderzoek naar PFAS in eieren in de omgeving. Daar heeft Gommers, met de eieren van zijn eigen kippen, ook aan meegewerkt. "Vorige week hebben ze eieren opgehaald en hebben ze monsters uit de tuin genomen voor een bodemonderzoek. De resultaten daarvan duren nog wel even."
Meta Kamphuis, omwonende
Meta Kamphuis en haar familie wonen al hun hele leven in de buurt van de fabriek. De Dordtse zwom als kind regelmatig in het water bij Chemours en at groente en fruit uit eigen tuin. Ze verloor haar ouders en partner aan kanker, en ook zij en haar zus hadden de ziekte. Een DNA-onderzoek wees niet op iets erfelijks.
"Ik vind het wel heel toevallig dat er zoveel kanker in één gezin voorkomt. Ik kan het niet bewijzen, maar ik vermoed wel dat het iets met Chemours te maken heeft. Dit moet ergens vandaan komen."
Kamphuis deed dan ook aangifte tegen het chemiebedrijf. "Ik twijfelde eerst, maar toen ik erachter kwam dat ze willens en wetens dingen in de natuur zouden hebben gegooid die niet goed zijn, besloot ik die stap te zetten. Dit moet gestraft worden."
Verhuizen naar een plek verder van de fabriek vandaan heeft voor haar geen zin meer, zegt ze zelf. "Mijn lichaam is toch al stuk. Maar voor het milieu, de kinderen van de toekomst en hun kinderen moet dit stoppen."
Ze is 'superblij' met het strafrechtelijk onderzoek dat het OM gaat instellen. "Ik had niet verwacht dat het zo snel zou gaan gebeuren."
Nienke Blauw, een van de initiatiefnemers van de massa-aangifte
Nienke Blauw uit Dordrecht stond aan de wieg van de uiteindelijke massa-aangifte. "Iedereen hier in de omgeving weet natuurlijk al langer dat er gedoe is met Chemours. Ik heb in 2017 ook meegelopen in protesten tegen GenX. Toen ik een paar maanden geleden een documentaire zag van Zembla over Chemours, was ik heel erg boos en verdrietig."
In die uitzending bracht Zembla honderden vertrouwelijke documenten en Amerikaanse rechtbankstukken naar buiten. Daaruit blijkt Chemours al tientallen jaren weet dat de grondstof PFAS zwaar vervuilend is voor mens en milieu. Maar toch niet ingreep.
Tekst gaat door onder video:
