Een eerste stap daarin is vorige week aangekondigd. Chemours gaat een pilot doen om te kijken hoe de vervuilde grond van moestuinen in de omgeving van de fabriek vervangen kan worden. Die aanpak is een reactie op het onderzoeksrapport van het RIVM van een aantal jaar geleden. Daarin werd afgeraden om groente en fruit uit de moestuinen in de directe omgeving te eten, omdat de hoeveelheden PFAS hierin mogelijk twintig keer schadelijker zouden zijn dan tot nu toe werd gedacht.
"We willen een oplossing zoeken voor de zorgen die omwonenden hebben", legt Lemaire uit. Volgens haar is de hele PFAS-kwestie complex en neemt het daardoor veel tijd in beslag. "Ik ben blij dat we nu komen tot concrete stappen. Hopelijk werken we zo met elkaar verder, zodat de zorgen weg worden genomen."
Hoe zit het met zwemmen in de Merwelanden?
Die concrete stap - het saneren van de moestuingrond - is een pilot. Om hoeveel en welke tuintjes het precies gaat is nog niet duidelijk, zegt Lemaire. Een onafhankelijk team van experts kijkt hoe dit in zijn werk moet gaan. Tegelijkertijd zet Chemours erop in dat Dordtenaren weer in recreatieplas Merwelanden kunnen zwemmen. Daar geldt sinds juli vorig jaar een negatief zwemadvies vanwege te hoge concentraties PFAS.
"In eerste instantie moeten we hier meer analyses en meer metingen doen. Het hangt van de resultaten af welke acties er hier moeten plaatsvinden", legt de directeur uit. Kunnen mensen misschien deze zomer dan al een duik nemen in de plas? "Dat hopen we van harte", aldus de directeur. Maar harde toezeggingen daarover kunnen niet gegeven worden.
Punt achter het verleden
Lemaire hoopt met de pilot een begin te kunnen maken om een punt achter het verleden te zetten, zo benadrukt zij meerdere keren tijdens het interview met Rijnmond. Volgens haar is de Chemours-fabriek van vroeger niet de fabriek van nu.
"De verhalen die over ons (Chemours, red.) verteld worden, lopen vaak door elkaar. De zorgen die mensen hebben zijn gebaseerd op historische emissies, terwijl de fabriek van nu heel anders is. Onze GenX-uitstoot is met 99 procent gereduceerd", vertelt ze. "En daar blijven we mee doorgaan, want onze missie is om nog dichter bij die 0 te komen."
Lemaire laat waterzuiveringsinstallatie Aquarius zien op het terrein. Chemours investeerde in Dordrecht 75 miljoen euro in maatregelen om de emissies te reduceren. Volgens haar is Chemours met deze installatie leidend in de industrie. Het reduceert de uitstoot van GenX naar eigen zeggen met 99 procent, en met verbeteringen zelfs tot 99,9 procent.
"We willen eigenlijk allemaal hetzelfde: de emissie reduceren en de nul benaderen. Ik vind het jammer dat in het tumult van het andere nieuws nu niet naar voren komt dat we daar al grote stappen in zetten, terwijl dat juist goede ontwikkelingen zijn." "We willen allemaal sneller dan snel, maar daar is transitietijd voor nodig", zegt de directeur. "We blijven zoeken naar waar we nog meer kunnen verbeteren."
Aangiftes en rechtszaken
Want 'ander nieuws' over Chemours is er de laatste jaren volop. Een uitzending van Zembla vorig jaar juni deed veel stof doen opwaaien. Volgens Zembla heeft het bedrijf de wateren in een straal van 15 kilometer veel zwaarder vervuild met het kankerverwekkende PFAS dan is gedacht. Een massa-aangifte van zo'n vierduizend mensen tegen het Dordtse chemieconcern volgde. Chemours liet eerder al weten mee te werken aan het onderzoek van justitie.
Dordrecht, Molenlanden, Papendrecht en Sliedrecht wilden via een civiele rechtszaak afdwingen dat het chemiebedrijf betaalt voor de vervuiling die is veroorzaakt in de wijde omgeving van de fabriek. Daar ging de rechtbank eind september in een tussenvonnis in mee.
'Onmisbaar'
Op de vraag of de producten van Chemours onmisbaar zijn, antwoord Lemaire: "Het idee dat mensen hebben van wat we hier maken verschilt nog wel eens met de realiteit. We maken hier essentiële materialen die we in het dagelijks leven gebruiken. Denk aan toepassingen voor de medische industrie zoals katheters en pacemakers. Of voor de energietransitie, zoals materiaal voor in de batterij van elektrische voertuigen of voor de productie van waterstof."
"Daar zijn voor nu nog geen alternatieven voor. Bovendien is het eindproduct veilig en wordt het verantwoord geproduceerd. Dat doen we iedere dag en proberen we iedere dag beter te doen."
Eind augustus 2023 werd duidelijk dat Chemours en de gemeente Dordrecht contact hebben gehad over een mogelijke schikking. Uit geheime notulen van de gemeenteraad bleek dat de advocaat van de gemeenten daar in beginsel positief over adviseerde. Toch is een eerste aanbod afgewezen. Een rechtszaak zou nog jaren kunnen duren en ook onzeker zijn: want hoe valt precies te bewijzen dat de PFAS op een bepaald perceel onomstotelijk afkomstig is van Chemours of voorganger Dupont? In september lieten de vier omliggende gemeenten en Chemours weten samen te willen kijken naar het saneren van vervuilende grond en wateren.
