Dramatische zomer door zwemverbod Merwelanden vanwege PFAS: 'Hulp is er niet'

In de gouden tijden werkten er zo'n dertig mensen bij Restaurant de Merwelanden. Dat is al even verleden tijd. De coronacrisis en de hoge energiekosten hebben er flink ingehakt. De horecaondernemer staat nu in z'n eentje bij het afhaalluik van het restaurant. Het terras is zelfbediening. "In de lente liep het eindelijk weer goed", vertelt de ondernemer. Zwemmers kwamen weer als vanouds een frietje, ijsje en een drankje halen. Die stijgende lijn stopt abrupt als in juli bekend wordt dat recreatieplas Merwelanden sterk verontreinigd is.

De zwemplas ligt onder de rook van de chemische fabriek van Chemours (Dupont). De hoeveelheid PFAS in het water is 331 keer hoger dan de norm. Het RIVM besluit daarom een onderzoek in te stellen naar zwemmen in recreatieplassen rond de fabriek. Ze willen weten of het schadelijk is om in het water te zwemmen. De provincie Zuid-Holland stelt, in de tussentijd, een negatief zwemadvies in.

Na een eerste onderzoek van het RIVM blijkt al snel dat aanvullend onderzoek nodig is. Het negatieve zwemadvies blijft daarom tot zeker 1 oktober staan. Een ramp voor Daniel. "Dan is het zwemseizoen al ten einde."

Het zit hem niet lekker dat hij zelf achter de instanties aan moet gaan. Hij nam contact op met de provincie omdat hij niet persoonlijk geïnformeerd werd. "Wat betekent dit voor mij? Krijg ik hulp om mijn hoofd boven water te houden?" De provincie onderzoekt of er compensatie komt voor zijn omzetverlies, vertelt de horecaondernemer. "Maar we zijn nu maanden verder. Dit is echt een klap."

Fietsers, wandelaars en ouders met spelende kinderen komen nog steeds eten en drinken halen bij de Merwelanden. Deze zondag was het lekker weer en waren er ook gasten in de speeltuin. Maar de omzet van het afhaalloket op zo'n mooie dag is veel lager dan normaal. "Het is dan zo'n negentig procent rustiger." De ondernemer had gehoopt de schade van corona in te halen, maar dat zit er niet in.

Deze middag zitten er werkmannen met oranje veiligheidshesjes op het terras. Ze zijn aan het werk op de naastgelegen parkeerplaats. Hun collega's zijn met beschermende kleding achter hekken aan het werk. Ze graven grond af en houden het zand nat met water. De lantaarnpalen worden vervangen, maar vanwege de PFAS in de grond moet dit op een veilige manier gebeuren.

"Ik keek raar op toen ik die mannen in maanpakken zag", vertelt Daniel. "Ze pompten eerst nog water uit de zwemplas. Daar heb ik ze voor gewaarschuwd. 'Is dat wel zo slim met die PFAS?' Toen hebben ze het werk stilgelegd. Ze gebruiken nu ander water." De werkzaamheden duren waarschijnlijk nog een week. Daniel is blij met hun klandizie maar dit kwam toch ook weer als een onaangename verrassing.

Een woordvoerder van de provincie laat op ons verzoek weten dat de restauranteigenaar vandaag of morgen een brief op de mat krijgt waarin zijn verzoek om compensatie voor de geleden schade wordt afgewezen: "Het is allemaal heel vervelend en spijtig voor mensen in de omgeving, maar wij zijn niet de vervuilers. Wij hebben alleen een negatief zwemadvies afgegeven. Dat dat gevolgen heeft voor deze meneer is natuurlijk heel vervelend. Misschien dat deze meneer zich met een schadevergoeding kan aansluiten bij de civiele procedure tegen Chemours?"

Ook zegt de woordvoerder het vervelend te vinden voor de horecaondernemer dat hij het nieuws over het negatieve zwemadvies en de vervuiling van de zwemplas uit de krant moest vernemen: "Dat kon niet anders. Wij konden als provincie niet wachten met het bekend maken van het negatieve zwemadvies. Er was geen tijd om eerst alle partijen in de omgeving te informeren.'

"Wel heeft gedeputeerde Zevenbergen deze ochtend geprobeerd telefonisch contact met de horecaondernemer op te nemen, maar we kregen hem helaas niet pakken. Toevallig is er net een brief naar hem onderweg over de afwijzing van zijn compensatieverzoek."