Dordrecht, Netherlands

Zo drukbezocht wordt het proces tegen de schutter op de zorgboerderij in Alblasserdam

"Deze zaak is uniek. Zo'n grote hoeveelheid leed die in zo'n korte tijd is aangebracht bij zo'n grote groep mensen", zegt de officier van justitie. De rechtszaak rondom de schietpartij op zorgboerderij Tro Tardi in Alblasserdam is vrijwel onvergelijkbaar. Alles wordt uit de kast gehaald om het proces dat maandag begint goed te laten verlopen. Rijnmond zet de belangrijkste vragen op een rij.
RTV Rijnmond | 1 april 2023 09:00 | Aangepast op 31 maart 2023 17:44
Om wie draait deze rechtszaak?
Verdachte is de 39-jarige John S. uit Oud-Alblas. Hij zou op 4 mei van afgelopen jaar in Vlissingen een 60-jarige schoenmaker hebben doodgeschoten. S. zou twee dagen later op zorgboerderij Tro Tardi vier keer hebben geschoten. Daarbij doodde hij de 34-jarige medewerkster Nathalie en de 16-jarige stagiaire Ann-Sofie. Ook verwondde hij de 13-jarige Roan en een vrouwelijke bezoeker. Volgens justitie heeft John S. bekend. Formeel gezien is hij pas schuldig als de rechtbank in Dordrecht hem ook veroordeelt.

Hoe lang gaat het proces duren?
Als alles volgens plan verloopt in totaal drie dagen. Dat zullen wel drie lange dagen in de Dordtse rechtbank zijn. Op maandag is het woord aan John S. en zal er een reconstructie worden gemaakt van het drama. Daarbij worden ook beelden getoond van zijn aankomst en vertrek op de zorgboerderij. De rechter noemde de openingsdag eerder 'een lastige, ingewikkelde dag' voor de slachtoffers.

Op woensdag komen de slachtoffers en hun advocaten aan het woord. Op vrijdag is het vervolgens de beurt aan de officier van justitie met zijn eis en tot slot komt de advocaat van John S. met zijn verdediging.

Waarom zou John S. dit hebben gedaan?
Dat zal waarschijnlijk maandag echt duidelijk worden. Wat we nu al wel weten is dat S. een wapen kocht van Amsterdammer Nuri M. Dat zou hij hebben uitgeprobeerd op de schoenmaker uit Vlissingen, die hij mogelijk leerde kennen in een chatroom voor homo's.

Na het doden van schoenmaker Johan Quist maakte hij gruwelijke foto's die hij naar RTL Boulevard mailde. Volgens het televisieprogramma staat er in de mail dat hij handelde uit 'pure wanhoop en radeloosheid'. In zijn mail schrijft S. dat hij kampt met psychische problemen en dat hij geen zorg krijgt: "Het is al jaren oorlog in mijn hoofd."

Ook bedreigde hij via Whatsapp een vrouw met wie hij een relatie zou hebben toen ze allebei cliënt waren op de zorgboerderij. Hij eist dat ze hem zou ontmoeten op een door hem bepaalde locatie, dag en tijdstip, een paar dagen voor de schietpartij op Tro Tardi.

Hoe is het nu met de gewonden?
De 13-jarige Roan is fysiek hersteld, maar heeft nog veel mentale klachten, werd duidelijk in een artikel in het AD. Voor hem wordt nu een crowdfund-actie gehouden. Roan heeft autisme en Tro Tardi was voor hem een veilige plek. Dat is nu niet meer zo. Paardencoaching helpt hem, maar dat kost veel geld en dat wordt niet vergoed door de verzekering. Van de zwaargewonde bezoekster weten we alleen dat ze een aantal weken na het drama het ziekenhuis heeft verlaten.

Maar er zijn meer slachtoffers. Meerdere bezoekers van Tro Tardi zagen het allemaal gebeuren en zijn in paniek weggevlucht, soms zelfs de weilanden in. Ook zij ondervinden nog altijd last van de schietpartij en ook voor hen zal er tijdens de rechtszaak een rol zijn weggelegd.

Is John S. eigenlijk toerekeningsvatbaar?
Daarover laat de rechtbank zich informeren door het Pieter Baan Centrum (PBC). Tijdens de laatste voorbereidende zitting werd duidelijk dat het rapport van het PBC naar de geestelijke gesteldheid van S. bijna was afgerond. Alleen een aantal handtekeningen zou nog missen. De slachtoffers vroegen om inzage vooraf, zodat ze in de zittingszaal niet verrast worden.

Een kleine glimp in het verstandelijk vermogen van S. kregen we wellicht al wel toen de rechter voorstelde om het verhaal van achteren naar voren te behandelen, beginnende bij zijn arrestatie in een parkje in Alblasserdam. "Ik denk dat mijn cliënt het fijner vindt om bij het begin te beginnen", zei de advocaat van S. "Zodra er wordt geschakeld is hij de weg kwijt." De rechtbank stemde uiteindelijk in met dat verzoek.

Is John S. aanwezig tijdens zijn zaak?
In Nederland is een verdachte niet verplicht om bij zijn zitting te zijn, maar dat ligt in dit geval toch anders. De rechter dwingt hem om maandagochtend om negen uur in Dordtse rechtbank te zijn. Volgens de advocaat van S. is zo'n bevel niet nodig. "Hij zal er zijn", zei de Dordtse advocaat Arthur van 't Hek tijdens een voorbereidende zitting op 20 december. S. zit nu vast in Zaanstad en wordt zondag al vervoerd richting Dordrecht.

Wat maakt deze rechtszaak anders dan andere zaken?
Vooral het grote aantal procesdeelnemers is uniek. De nabestaanden van de omgekomen schoenmaker en de overleden Tro Tardi-bezoekers zijn aanwezig en hebben een advocaat. Dat geldt ook voor de gewonden. Verder zijn er tientallen ooggetuigen van de schietpartij die soms ook een advocaat en begeleiders hebben. In totaal zijn er 37 verschillende vorderingen voor een schadevergoeding ingediend.

De verwachting is dat minstens twintig mensen een slachtofferverklaring zullen voorlezen of laten voorlezen. De rechtbank heeft grenzen moeten stellen. Voor de nabestaanden, naasten of slachtoffers die fysiek geraakt zijn door het vuurwapen van S. is in principe telkens 45 minuten spreektijd uitgetrokken. De mensen die ander leed hebben ervaren krijgen maximaal 25 minuten. Al zal er niet streng op de klok worden gekeken, liet de rechter al weten.

Passen zoveel mensen wel in de zaal?
Dat antwoord is duidelijk: nee. Daarom moet de rechtbank harde keuzes maken. Voor de advocaten is er uiteraard plek. Voor nabestaanden, de directe slachtoffers en hun begeleiders ook. Ook is een aantal plaatsen gereserveerd voor journalisten. Andere slachtoffers hebben moeten laten weten op welke dagen ze erbij willen zijn en of dat de hele dag is of maar een deel. Voor niet iedereen is zo'n lange dag in de rechtbank vol te houden.

Mogelijk wordt er gerouleerd. Dat er pijnlijke keuzes gemaakt moeten worden, is niet te vermijden. "Het is een heikel punt, maar niet ieder slachtoffer is gelijk", zei de rechter daarover. Voor de mensen die niet in de zaal passen is er een beveiligde videoverbinding. Zowel thuis als in de rechtbank in Dordrecht kunnen ze op die manier de zitting volgen.

Waarom eigenlijk in Dordrecht en niet in Rotterdam?
Dat komt door ruimtegebruik. De extra beveiligde zaal in Rotterdam zou bijvoorbeeld meer capaciteit kunnen bieden, maar die is deze week al in gebruik vanwege een terrorismeproces dat om extra veiligheidsmaatregelen vraagt. De rechtbank heeft zelfs uitwijken naar het Nieuwe Luxor onderzocht, het theater tegenover de rechtbank in Rotterdam. Het zou dan gaan om de foyer en niet om de theaterzaal. Maar dat bleek praktisch toch niet haalbaar.

Wat maakt deze zitting verder nog uniek?
Relatief veel kinderen of mensen met een licht verstandelijke beperking zullen de zaak volgen. In meerdere sessies heeft de rechter al kennis gemaakt met hen. Hij heeft ze onder andere verteld wat ze kunnen verwachten en hoe een rechtszaak verloopt. De rechter liet tijdens de laatste voorbereidende zitting al weten dat hij straks 'minder dichtbij zou zijn'. Daarmee doelde hij op de aanwezigheid van verdachte John S. "Hij heeft ook rechten waar ik rekening mee hou. Het kan zijn dat ik daarom wat afstandelijker ben dan nu. Maar ik zie jullie wel."

Ook vroeg de rechter of iedereen akkoord was als hij af en toe een grapje zou maken. Dit had als doel om toch een luchtig moment te hebben tijdens drie zware dagen. De aanwezigen tijdens de laatste voorbereidende zitting stemden hiermee in. Een nabestaande zei wel dat ze nog elke dag de pijn en het gemis voelt en dat er in haar leven nog niet veel te lachen valt.

Wanneer wordt bekend wat voor straf John S. eventueel krijgt?
Normaal volgt de straf twee weken na de eis van justitie, maar in deze situatie wordt er meer tijd genomen. Twee van de drie betrokken rechters zijn namelijk bezig met een andere grote zaak. "Wel graag voor 6 mei", zei een van de advocaten van de slachtoffers. "Dat is een heel beladen datum", zei hij, doelend op het dag, precies één jaar na de fatale schietpartij in Alblasserdam. De rechtbank probeert daaraan te voldoen.

"Ik kijk uit naar de behandeling", besloot rechter Jacco Janssen twee weken geleden. "Het is voor iedereen goed dat die komt. Ik denk ook dat het goed komt. Dan hoop ik dat u met een ander proces kunt beginnen", daarmee doelend op het proces van verwerking.

Meest gelezen

Kapotte slagbomen Papendrechtse brug veroorzaken lange file op N3

Corrado Francke | Coen Theuwis | 27 mrt 2024 15:13

Bewoners zijn problemen in Dordts woonzorgcentrum zat: 'Het is een drama'

Corrado Francke | Coen Theuwis | 22 mrt 2024 17:38

Lees ook

Deze restanten van neergehaald jachtvliegtuig uit WOII lagen nog in de Alblasserdamse grond

Defensie heeft een vliegtuig geborgen dat tijdens de Tweede Wereldoorlog door vijandelijk vuur werd ...

Spugen en poep gooien na ruzie in de speeltuin: 'Jullie mogen hier niet spelen, jullie zijn buitenlanders'

Maurice Laparlière doet verslag van een opmerkelijke rechtszaak in onze regio. Vandaag een 24-jarige...

Nieuw zwembad Alblasserdam wordt gevuld met water en dat duurt maar liefst 2 weken

Sport Centrum Blokweer in Alblasserdam had bijna twee jaar geen zwembad, maar daar komt langzaam ver...

Zittingsdag drie ten einde, strafeis bekend en advocaat verdachte aan het woord

De verdachte schoot op 4 mei van het vorig jaar een schoenmaker dood in Vlissingen. Twee dagen later...

Tragisch verhaal van verdronken Chiara (13) zorgt voor treurnis en vraagtekens

Zaterdagmiddag overleed het dertienjarige meisje tijdens het zwemmen in de Alblasserdamse zwemplas h...

De oma van Ann-Sofie mist de vrolijke bezoekjes en appjes van haar doodgeschoten kleindochter

De vader van de doodgeschoten Ann-Sofie zet een foto van zijn dochter neer, een paar meter achter de...