Politici bundelen krachten tegen Chemours

"Deze samenwerking om Chemours te laten stoppen met vervuilen is heel uniek", zegt D66-Statenlid Evita Rozenberg. "Dit moet landelijk ook serieus genomen worden."

De Dordtse fabriek is al jaren omstreden. In de omgeving leven veel zorgen over de schadelijkheid van de stoffen die de fabriek uitstoot en loost in het water. De discussie kwam deze zomer in een stroomversnelling nadat onderzoek van Zembla had aangetoond dat Chemours al tientallen jaren wist van de gezondheidsrisico's van pfas. Omwonenden zijn hier jarenlang aan blootgesteld. De Provinciale Adviescommissie Leefomgevingskwaliteit (PAL) schreef maandag aan Provinciale Staten én Gedeputeerde Staten onder meer het advies om het chemiebedrijf per direct stil te leggen, zolang er Pfas wordt uitgestoten."Bij twijfel over ernstig gevaar, moet de volksgezondheid en het milieu altijd voorrang krijgen", legt PAL-voorzitter Adrienne Vriesendorp-Dutilh uit. De PAL pleit ook voor continue metingen rondom Chemours om te zien wat er in de lucht, de bodem en het water terecht komt.

Diverse politieke partijen in de Provinciale Staten zijn blij met het advies tot stilleggen van de fabriek, laten ze weten aan Rijnmond. "Het is in lijn met hoe wij erin staan", laat Evia Rozenberg (D66) weten. "De vervuiling moet stoppen én worden opgeruimd."De partij dient woensdag waarschijnlijk meerdere moties in. De eerste gaat over de aanpassing van de milieuwetgeving, om zo Pfas-uitstoot te verbieden. "Die wetgeving is nu nog niet voldoende", zegt Rozenberg. "Zolang dit niet verandert, zit er een limiet op wij wat kunnen betekenen."

Pfas is een verzamelnaam voor duizenden chemische stoffen die vuilafstotend, waterafstotend en brandwerend zijn. De stoffen zijn niet of nauwelijks afbreekbaar. Als mensen over een lange periode kleine hoeveelheden pfas binnenkrijgen, kan dat schadelijk zijn voor het immuunsysteem en kanker veroorzaken.

Ook wil D66 het college oproepen om met een overzicht te komen van alle bedrijven in Zuid-Holland die momenteel een vergunning hebben om Pfas te lozen en moet er een samenwerking komen met het RIVM om de gezondheidseffecten van de uitstoot op omwonenden met prioriteit te behandelen. "Er wordt wel een landelijk onderzoek uitgerold, maar dat gaat minstens drie jaar duren. Deze gegevens zouden een haakje kunnen zijn om een vergunning in te trekken. Want nu ontbreekt dat causale verband (tussen de uitstoot en de effecten op de gezondheid, red.) nog."

De provincie Zuid-Holland gaat over de vergunning van Chemours, maar kan dat vanwege de geldende wet- en regelgeving niet zomaar intrekken. Met de moties proberen de Statenleden wel stappen te zetten. "Een vergunning is een recht zolang aan de voorwaarden wordt voldaan, dus je kan dat als overheid niet zomaar intrekken", zegt Djoeki van Woerden van ChristenUnie. "Maar we denken wel dat het mogelijk zou moeten zijn als er zulke ontoelaatbare gevolgen zijn voor mens en milieu." De provincie Zuid-Holland laat aan Rijnmond weten de vergunning van Chemours onlangs aangescherpt te hebben. Het chemiebedrijf ging daartegen in beroep en heeft op de meeste punten gelijk gekregen, maar de provincie is tegen die uitspraak ook weer in beroep gegaan. "Op dit moment is nog niet duidelijk wat de rechter van deze aanscherpingen vindt in het hoger beroep. Maar nu de rechtbank in eerste aanleg heeft geoordeeld dat de aanscherpingen al te ver gingen, is het intrekken van een valide vergunning bij de huidige stand van zaken niet haalbaar", stelt de provincie.

De ChristenUnie dient woensdag onder meer de motie 'nul uit de pijp' (oftewel geen uitstoot van Pfas meer) in, wat in lijn ligt met een van de adviezen van de commissie. De provincie zelf vindt ook dat de uitstoot van zeer zorgwekkende en potentieel zeer zorgwekkende stoffen zoals Pfas zo snel mogelijk naar nul moet. Nederland heeft het initiatief genomen voor een Europees verbod op de stof, met zo min mogelijk uitzonderingen. "Wij danken de PAL voor de ondersteuning van ons streven naar verdere beperking van Pfas in onze leefomgeving", zegt de provincie Zuid-Holland over dat advies.

Ook komt er vanuit de ChristenUnie een motie om het drinkwater beter te beschermen en slecht gedrag niet te belonen. "Chemours heeft eerder een dwangsom gekregen toen ze Tfa hadden geloosd. We willen als uitgangspunt dat dat illegale gedrag niet vergund wordt." Ook vindt ChristenUnie dat de provincie het voortouw moet nemen om de vervuiling van de afgelopen jaren op te ruimen en de gezondheidsrisico's voor inwoners te verkleinen. "Met fysieke ingrepen dus. Ga met de gemeenten kijken of het nodig is om grond te saneren voor er huizen gebouwd kunnen worden, ga met waterschappen bekijken of er meer metingen nodig zijn in het water. Moeten we gebieden doorspoelen, zodat ze weer schoon zijn? De provincie moet daarin de leiding nemen."ChristenUnie was ook initiatiefnemer van de hoorzittingen over Chemours , eerder deze maand. "Toen bleek dat we alle partijen achter ons hadden. Het is echt een statenbreed onderwerp."Ook coalitiepartij PvdA vindt dat er goed gekeken moet worden naar het advies van de PAL. De adviescommissie werd eerder in het coalitieakkoord nog 'overbodig' genoemd, maar Adem Mustafa Negash (PvdA) stelt dat er in dit advies zeker goede punten zitten. De partij pleit ook voor zo snel mogelijk 'nul uit de pijp'. Ook PvdA noemt het advies van de commissie om Chemours te sluiten wettelijk bijna onmogelijk. "Tenzij wij bereid zijn om die financiële schade te betalen, als wij zomaar die vergunning intrekken."

Lees ook: Bijna 3.000 omwonenden doen aangifte van strafbare feiten door Chemours

De twee moties die momenteel in ontwikkeling zijn namens PvdA en GroenLinks, gaan onder meer over een grondige nulmeting in de omgeving. "Hoeveel PFAS zit er in het zwemwater of in de grond? We moeten meer data hebben om duidelijk te kunnen handelen. Nu weten we ook nog onvoldoende wat die stoffen doen." Daarnaast willen de partijen de maatschappelijke en economische waarde van Chemours laten onderzoeken. Niet alleen wat het bedrijf toevoegt als het blijft, maar ook wat de voordelen zijn als Chemours weg zou gaan. "De discussie verzandt nu wel eens in dat Chemours een belangrijke waarde heeft voor de omgeving, maar dát willen wij inzichtelijk maken."

Alle partijen werken momenteel aan moties, die dus woensdag aan bod komen in de statenvergadering. "We kunnen nu niet toestaan dat we over gaan tot de orde van de dag", zegt Negash. "We moeten nu serieuze stappen ondernemen en laten zien dat we als overheid optreden. Maar we moeten ook geen moties aan gaan dragen waarin we iets roepen dat niet te realiseren is."